«ՄԻԱՎՈՐՎԱԾ ՀԱՅԵՐ» ԿՈւՍԱԿՑՈւԹՅԱՆ ԾՐԱԳԻՐ
2018
îå³·ñí³Í ¿ Áݹ³Ù»ÝÁ 3 ûñÇݳÏ
úñÇÝ³Ï 1
γ½Ùí³Í ¿ §08¦ ÑáõÉÇëÇ 2018Ã. ¶ð²Üòì²Ì ¾
ÀݹáõÝí³Í ¿ §Ødzíáñí³Í ѳۻñ¦ вڲêî²ÜÆ Ð²Üð²äºîàôÂÚ²Ü
Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ÑÇÙݳ¹Çñ ²ð¸²ð²¸²îàôÂÚ²Ü Ü²Ê²ð²ðàôÂÚ²Ü
ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ Æð²ì²´²Ü²Î²Ü ²ÜÒ²Üò äºî²Î²Ü
§08¦ ÑáõÉÇëÇ 2018Ã. 躶ÆêîðÆ ¶àð̲βÈàôÂÚ²Ü ÎàÔØÆò
¶ñ³ÝóÙ³Ý ³Ùë³ÃÇí 06.11.2018 Ã.
¶ñ³ÝóÙ³Ý Ñ³Ù³ñ 211.172.1044908
ÐìÐÐ 01286729
ëïáñ³·ñáõÃÛáõÝ È³É³ Ü»ñëÇëÛ³Ý
Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ù³Õ³ù³Ï³Ý Ëáññ¹Ç
ݳ˳·³Ñª
ëïáñ³·ñáõÃÛáõÝ èàô´ºÜ ²ì²¶Ú²Ü
Ìð²¶Æð
§ØƲìàðì²Ì вںð¦ Îàôê²ÎòàôÂÚ²Ü
/ØÐÎ/
ù.ºðºì²Ü – 2018Ã.
Ìð²¶Æð§ØƲìàðì²Ì вںð¦ Îàôê²ÎòàôÂÚ²Ü
ØÐÎ Ýå³ï³ÏÁ г۳ëï³ÝáõÙ ×ßÙ³ñÇï ëáódzÉ-Çñ³í³Ï³Ý ¨ ÅáÕáíñ¹³í³ñ³Ï³Ý å»ïáõÃÛ³Ý ¨ ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý Ñ³ë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý ëï»ÕÍáõÙÝ ¿, áñï»Õ Ï·áñÍÇ Çñ³íáõÝùÇ ·»ñ³Ï³ÛáõÃÛáõÝÁ, µáÉáñÁ ѳí³ë³ñ ÏÉÇÝ»Ý ûñ»ÝùÇ ³éç¨, ¨ áñï»Õ Ïå³ßïå³Ýí»Ý Ù³ñ¹áõ Çñ³íáõÝùÝ»ñÁ:
ØÐÎ-Ý ù³Õ³ù³Ï³Ý ¹³ßïÁ µ³Å³ÝáõÙ ¿ »ñ»ù áõÅ»ñÇ. ÇßË³Ý³Ù»ï ³é³çÇÝ áõÅ, Áݹ¹ÇÙ³¹Çñª »ñÏñáñ¹ áõÅ ¨ å»ï³Ï³Ý³Ù»ïª ³ÛÉÁÝïñ³Ýù ³é³çÇÝ ¨ »ñÏñáñ¹ áõÅ»ñÇ, »ññáñ¹ áõÅ: Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁª áñå»ë »ññáñ¹ áõÅ, Áݹ¹ÇÙáõÃÛáõÝ ÉÇÝ»É ãÇ Ï³ñáÕ, µ³Ûó ϳñáÕ ¿ ѳٳ·áñͳÏó»É Ýñ³ ¨ ³ÛÉ áõÅ»ñÇ Ñ»ï: Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ Ó·ïáõÙ ¿ Çñ³Ï³Ý ëáóÇ³É³Ï³Ý ³ñ¹³ñáõÃÛ³Ý, ³ñųݳå³ïíáõÃÛ³Ý, ûñÇݳϳÝáõÃÛ³Ý ¨ µ³ñá۳ϳÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ³ñÅ»ùÝ»ñÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ë˳ÝáÕ Çñ³í³Ï³Ý ѳë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý Ï³Û³óÙ³ÝÁ, áñÁ ÏѳݹÇë³Ý³ ³½·³ÛÇÝ ÙdzëÝáõÃÛ³Ý ³Ùáõñ »ñ³ßËÇù:
Ødzíáñí³Í ѳۻñ Ïáõë³ÏóáõÃ۳ݪ áñå»ë ³½·³ÛÇÝ - ѳÛñ»Ý³ëÇñ³Ï³Ý, Ï»ÝïñáݳÓÇ·, ѽáñ ¨ ϳÛáõÝ å»ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ÏáÕÙݳÏÇó »ññáñ¹ áõÅÇ, ËݹÇñÝ»ñÝ »Ý Ýå³ëï»É ѳÛáó å»ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åݹٳÝÁ, ·Çï³Ï³Ý, ïÝï»ë³Ï³Ý ¨ Ñá·¨áñ Ý»ñáõÅÇ ½áñ³óÙ³ÝÁ, ÅáÕáíñ¹Ç ѳٳÏáÕÙ³ÝÇ ½³ñ·³óÙ³ÝÝ áõ µ³ñ·³í³×Ù³ÝÁ, ³ñï³·³ÕÃÇ Ï³ÝËÙ³ÝÁ, ³ß˳ñѳë÷Ûáõé ѳÛáõÃ۳ݪ سÛñ гÛñ»ÝÇùÇ ßáõñçÁ ѳٳËٵٳÝÁ, ù³Õ³ù³Ï³Ý ÙÃÝáÉáñïÇ ³éáÕç³óÙ³ÝÁ, ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý Ñ³ë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý Ï³éáõóÙ³ÝÁ, ÐÐ ê³Ñٳݳ¹ñáõÃÛ³Ý ßñç³Ý³ÏÝ»ñáõÙ ÅáÕáíñ¹³í³ñ³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ï³½Ù³íáñÙ³ÝÁ ¨ ѳÛáó ó»Õ³ëå³ÝáõÃÛ³Ý ÙÇç³½·³ÛÇÝ ×³Ù³ãÙ³ÝÁ, Ð³Û ¸³ïÇ, Ýñ³ Ù³ëÁ ϳ½ÙáÕ ³ñó³ËÛ³Ý ÑÇÙݳѳñóÇ ³ñ¹³ñ³óÇ ÉáõÍÙ³ÝÁ, ³½·³ÛÇÝ å»ï³Ï³Ý ÑÇÙݳËݹÇñÝ»ñÇ ÉáõÍÙ³Ý ·áñÍáõ٠ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý, ù³Õ³ù³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ, ³½¹»óÇÏ ·áñÍÇãÝ»ñÇ ç³Ýù»ñÇ Ñ³Ù³ï»ÕÙ³ÝÝ áõ ѳí³ù³Ï³Ý áõÅÇ ëï»ÕÍÙ³ÝÁ:
ØÐÎ - Ý ÁݹáõÝáõÙ ¿ ³½³ï³Ï³Ý³óí³Í ïÝï»ë³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁª Ý»ñ³é»Éáí ѳٳÛݳí³ñ³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý Ï³é³í³ñÙ³Ý áñáß ¹ñáõÛÃÝ»ñ, Ù³ëݳíáñ³å»ë, ïÝï»ëáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ é³½Ù³í³ñ³Ï³Ý Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝ áõÝ»óáÕ ×ÛáõÕ»ñáõÙ å»ïáõÃÛ³Ý å³ñï³¹Çñ Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝÁ ¨/ϳ٠í»ñ³ÑëÏáÕáõÃÛáõÝÁ:
è³½Ù³í³ñ³Ï³Ý ³Ûë Ýå³ï³ÏÝ»ñÇ áõ ËݹÇñÝ»ñÇ Ï»Ýë³·áñÍáõÙÁ å³Ñ³ÝçáõÙ ¿ ³Ýѳå³Õ Ùß³Ï»É ¨ Çñ³Ï³Ý³óÝ»É ëáódzÉ-Çñ³í³Ï³Ý, ïÝï»ë³Ï³Ý, ù³Õ³ù³Ï³Ý ¨ Ñá·¨áñ-Ùß³ÏáõóÛÇÝ ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñ, áñáÝó Çñ³·áñÍÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ÁÝïñáõÙ ¿ ÙÇÙdzÛÝ
ÅáÕáíñ¹³í³ñ³Ï³Ý áõÕÇÝ»ñª ³ñ¹³ñ, ³½³ï ¨ ó÷³ÝóÇÏ ÁÝïñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙÇçáóáí, ê³Ñٳݳ¹ñáõÃÛ³Ùµ ݳ˳ï»ëí³Í ϳñ·áí:
1. ²¼¶²ÚÆÜ ¶²Ô²ö²ð²ÊàêàôÂÚ²Ü ºì ²¼¶²ÚÆÜ ø²Ô²ø²Î²ÜàôÂÚ²Ü ´Ü²¶²ì²èàôØ
ØÐÎ-Ý ³é³çÝáñ¹íáõÙ ¿ ³½·³ÛÇÝ ·³Õ³÷³ñ³ËáëáõÃÛ³Ùµ, áñÇ ÑÇÙùÝ ¿ ѳٳ½·³ÛÇÝ ëó÷ Ùï³ÍáÕáõÃÛáõÝÁ, áñÁ, ѳٳٳñ¹Ï³ÛÇÝ ³ñÅ»ùÝ»ñÝ ÁݹáõÝ»Éáí ѳݹ»ñÓ, »Ýó¹ñáõÙ ¿ ³é³çÝáñ¹í»É ³½·³ÛÇÝ ß³Ñ»ñáí: ²½·³ÛÇÝ ·³Õ³÷³ñ³ËáëáõÃÛáõÝÁ í»ñ ¿ Ï³Ý·Ý³Í Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý ˳í»ñÇó, Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇó ¨ ³Ýѳï³Ï³Ý ߳ѻñÇó: ¸ñ³ ÑÇÙùáõÙ å»ïù ¿ ÉÇÝ»Ý ëáódzÉ-Çñ³í³Ï³Ý ³ñ¹³ñáõÃÛáõÝÝ áõ µ³ñá۳ϳÝáõÃÛáõÝÁ, áñáÝù ³é³çÝáñ¹»Éáõ »Ý Ñ³Û ÅáÕáíñ¹ÇÝ ¹»åÇ Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý ѳٻñ³ßËáõÃÛáõÝ: гë³ñ³Ï³Ï³Ý-å»ï³Ï³Ý Ï»Ýë³·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ï»ë³Ï»ïÇó íݳë³Ï³ñ áõ ³ÝÁݹáõÝ»ÉÇ »Ý ³ÛÝ ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, áñáÝù, ûÏáõ½¨ ųٳݳϳíáñ³å»ë, ÃáõɳóÝáõÙ »Ý ѳë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý ÙÇçÇÝ Ë³íÁ, ù³ÝÇ áñ ¹³ ѳݷ»óÝáõÙ ¿ ѳٳ½·³ÛÇÝ áõÅÇ ÃáõɳóÙ³Ý: ²½·³ÛÇÝ ·³Õ³÷³ñ³ËáëáõÃÛ³Ùµ ³é³çÝáñ¹í»Éáõ ¹»åùáõÙ Ýí³½³·áõÛÝÇ ÏѳëÝ»Ý Çß˳ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ íñÇåáõÙÝ»ñÝ áõ ë˳ÉÝ»ñÁ:
Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ·ïÝáõÙ ¿, áñ å»ïáõÃÛ³Ý ¹»ñÁ ïíÛ³É Ñ³Ù³Ï³ñ·áõÙ ³é³çݳѻñóÛÇÝ ¿, »Ã» µ³ñ»÷áËáõÙÝ»ñÇ Çñ³Ï³Ý³óáõÙÁ ï»ÕÇ ¿ áõÝ»ÝáõÙ ë³Ñٳݳ¹ñ³Ï³Ý, ïÝï»ë³Ï³Ý, ëáóÇ³É³Ï³Ý ¨ å»ï³Ï³Ý ϳé³í³ñÙ³Ý áÉáñïÝ»ñáõÙ:
îÝï»ëáõÃÛ³Ý µÝ³·³í³éáõÙ ³é³çݳѻñà ϳñ¨áñíáõÙ »Ý ³ñ¹Ûáõݳµ»ñáõÃÛ³Ý ¨ ·ÛáõÕ³ïÝï»ëáõÃÛ³Ý ³ÛÝ ×ÛáõÕ»ñÁ, áñáÝù Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ »Ý ÁÝÓ»éÝáõ٠г۳ëï³ÝáõÙ ³í»ÉÇ Ù»Í Ãíáí ѳÛñ»Ý³ÏÇóÝ»ñÇ µÝ³Ï»óÙ³Ý, ÙÇçÇÝ Ë³íÇ ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý Ñ³Ù³ñ, ËóÝáõÙ »Ý ï³ñ³Íù³ÛÇÝ ÙdzíáñÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ù³ëÝ³Ï³Ý ½³ñ·³óáõÙÁ, µÝ³å³Ñå³Ý³Ï³Ý Íñ³·ñ»ñÇ Çñ³Ï³Ý³óáõÙÁ: ²Û¹ Ýå³ï³Ïáí ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ ³å³Ñáí»É ïÝï»ë³Ï³Ý ï³ñµ»ñ ×ÛáõÕ»ñÇ ¿Ý»ñ·»ïÇÏ ³Ýíï³Ý·áõÃÛáõÝÁ ¨ ïÝï»ë³Ï³Ý »ñ³ßËÇùÝ»ñÁ, ëï»ÕÍ»É ¿Ý»ñ·»ïÇÏ Ýáñ ѽáñáõÃÛáõÝÝ»ñ áõ ¿Ý»ñ·Ç³ÛÇ Ýáñ ³ÛÉÁÝïñ³Ýù³ÛÇÝ ³ÕµÛáõñÝ»ñ:
гïáõÏ áõß³¹ñáõÃÛ³Ý »Ý ³ñųÝÇ ·ÇïáõÃÛ³Ý ³ÛÝ µÝ³·³í³éÝ»ñÁ, áñáÝó Ï»ÝïñáÝÝ ¿ ѳٳñíáõ٠г۳ëï³ÝÁ, ÇëÏ ÏñáÕÁ` Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Á:
²½·³ÛÇÝ ·³Õ³÷³ñ³ËáëáõÃÛ³Ý ³éáõÙáí ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý ÏÛ³ÝùáõÙ ÁÝóóáÕ µáÉáñ »ñ¨áõÛÃÝ»ñÁ ·Ý³Ñ³ïíáõÙ »Ý ³½·³ÛÇÝ ÙdzëÝáõÃÛ³Ý ³½·³Ñ³í³ùÇ, ³½·³ÛÇÝ Ñ᷻ϻñïí³ÍùÇ ¨ µ³ñá۳ϳÝáõÃÛ³Ý ï»ë³ÝÏÛáõÝÇó: ²Û¹ Ýå³ï³Ïáí ØÐÎ-Ý Çñ ³éç¨ ËݹÇñ ¿ ¹ÝáõÙ`
§ ѳÛáó µáõÝ Ãí³Ï³ÝáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝáõÙÁ Ù.Ã.³. 2492 Ãí³Ï³ÝÇó` ÏÇñ³éíáÕ Ãí³ñÏáõÃÛ³ÝÁ ½áõ·³Ñ»é,
§ å»ï³Ï³Ýáñ»Ý û·áëïáëÇ 11-Á` áñå»ë ѳÛáó Ýáñ ï³ñí³` ܳí³ë³ñ¹Ç ÝßáõÙÁ,
§ ·ñ³µ³ñÇ` ³é³í»É ·áñÍ³Í³Ï³Ý ¨ ·»Õ»óϳ·áõÛÝ µ³é»ñÇ å»ï³Ï³Ýáñ»Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝáõÙÁ,
§ ºñ¨³Ý ù³Õ³ùÇ ¾ñ»µáõÝÇ /ºñ¨³Ý/ ³Ýí³Ý å»ï³Ï³Ýáñ»Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝáõÙÁ:
²é³çݳÛÇÝ ¨ ѳïáõÏ Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝ ¿ ïñíáõÙ ê÷ÛáõéùÇÝ: ²é³Ýó гÛñ»ÝÇùÇ Ï³Ù³Û³Ý³ ê÷ÛáõéùÇ ³½·³ÛÇÝ ÏÛ³ÝùÁ, ÇëÏ ³é³Ýó ³ß˳ñѳë÷Ûáõé ѳÛáõÃÛ³Ý ù³Õ³ù³Ï³Ý, µ³ñáÛ³Ï³Ý ¨ ÝÛáõÃ³Ï³Ý ³ç³ÏóáõÃÛ³Ý` ³é³í»É ϵ³ñ¹³Ý³ г۳ëï³ÝÇ µ³ñ·³í³×Ù³Ý ·áñÍÁÝóóÁ: ²ÝÑñ³Å»ßï ¿ ³å³Ñáí»É Çñ³í³Ñ³í³ë³ñáõÃÛáõÝÁ ÐÐ ù³Õ³ù³óÇÝ»ñÇ ¨ »ñÏù³Õ³ù³óÇáõÃÛáõÝ áõÝ»óáÕ ê÷ÛáõéùÇ Ù»ñ ѳÛñ»Ý³ÏÇóÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ:
ØÐÎ ³½·³ÛÇÝ ·³Õ³÷³ñ³ËáëáõÃÛ³Ý ³é³ÝÓݳßÝáñÑÝ ¿ ѳٳñíáõÙ ³½·³ÛÇÝ µáÉáñ áõÅ»ñÇ ÙdzíáñáõÙÁ ѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý ßáõñç, áñÁ ÏÝå³ëïÇ ÉáõÍ»Éáõ å»ïáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ¨ ½³ñ·³óÙ³Ý ·»ñËݹÇñÁ` ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý, ù³Õ³ù³Ï³Ý, ëáódzÉ-Çñ³í³Ï³Ý ¨ ³ÛÉ Ñ³Ùá½ÙáõÝùÝ»ñÇ å³Ñå³Ýٳٵ ѳٳå³ï³ëË³Ý Çñ³í³Ï³Ý ¨ ϳ½Ù³Ï»ñå³Ï³Ý ϳéáõÛóÝ»ñÇ ëï»ÕÍáõÙÁ, áñáÝù ϳå³Ñáí»Ý ³ÝÑñ³Å»ßï å³ÛÙ³ÝÝ»ñ ѳٳ½·³ÛÇÝ ËݹÇñÝ»ñÇ ÉáõÍÙ³Ý ·áñÍáõÙ: àñå»ë гÛáó ѳí³ïùÇ, ÷³éùÇ ¨ ÙdzëÝáõÃÛ³Ý ËáñÑñ¹³ÝÇß` Ñ³Û »Ï»Õ»ó³ßÇÝáõÃÛ³Ý ×³ñï³ñ³å»ï³Ï³Ý ѳÝ׳ñ»Õ ·ÉáõË·áñÍáó ÁݹáõÝ»Éáí ¼í³ñÃÝáó ï³×³ñÁ` ØÐÎ-Ý ë³ï³ñ ¿ ϳݷÝáõÙ ¹ñ³ ³½·áíÇÝ í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³ÝÁ:
ØÐÎ-Ý ³½·³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù»ç ³é³çݳÛÇÝ ËݹÇñÝ»ñÇó Ù»ÏÝ ¿ ѳٳñáõ٠г۳ëï³ÝáõÙ µÝ³ÏíáÕ ³½·³ÛÇÝ ÷áùñ³Ù³ëÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¿ÃÝÇÏ³Ï³Ý ¨ Ùß³ÏáõóÛÇÝ ³é³ÝÓݳѳïÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ×³Ý³ãáõÙÝ áõ ѳñ·áõÙÁ, Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç Ñ»ï ½³ñ·³óÙ³Ý Ñ³í³ë³ñ å³ÛÙ³ÝÝ»ñÇ ³å³ÑáíáõÙÁ:
г۳ëï³ÝÇ Ùß³ÏáõóÛÇÝ ³ÙµáÕç ųé³Ý·áõÃÛáõÝÁ ѳٳñíáõÙ ¿ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ѳÙÁݹѳÝáõñ ë»÷³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ` ³ÝÏ³Ë ¹ñ³ ëï»ÕÍÙ³Ý Å³Ù³Ý³ÏÇó, í³ÛñÇó, Ñ»ÕÇݳÏÝ»ñÇ ÏñáÝ³Ï³Ý ¨ ù³Õ³ù³Ï³Ý ѳ۳óùÝ»ñÇó:
Ð³Û ¸³ïÇ ÑÇÙݳѳñóÁ å»ïù ¿ ¹³éݳ ÁÝóóÇÏ ¨ ³å³·³ÛÇÝ ÙÇïí³Í ³½·³ÛÇÝ-å»ï³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ³é³Ýóù³ÛÇÝ ËݹÇñ, å»ïáõÃÛáõÝÁ å»ïù ¿ Ýå³ëïÇ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³ïÙ³Ï³Ý ³ÝóÛ³ÉÇ ×³Ý³ãÙ³ÝÝ áõ Áëï ³ñųÝíáõÛÝ ·Ý³Ñ³ïÙ³ÝÁ:
2. ê²Ðزܲ¸ðàôÂÚ²Ü àÈàðîàôØ
¶»ñ³·áõÛÝ ËݹÇñÝ»ñÇó ØÐÎ-Ý ³é³çݳѻñà ¿ ѳٳñáõÙ ÐÐ ê³Ñٳݳ¹ñáõÃÛ³Ý í»ñ³Ý³ÛáõÙÁ, áñÇ ßñç³Ý³ÏÝ»ñáõÙ ó³ÝϳÝáõÙ ¿.
§ ѳٳӳÛÝ ·áñÍáÕ ûñ»Ýë¹ñáõÃÛ³Ùµ ³ñ·»É»É ù³Õ³ù³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ ½µ³Õí»É µ³ñ»·áñÍ³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ùµ, ÁÝïñ³Ï³ß³éùÝ»ñÇ µ³ó³éáõÙ,
§ Çñ³·áñÍ»É ë³Ñٳݳ¹ñ³Ï³Ý ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñ` ûñ»Ýë¹Çñ, ·áñͳ¹Çñ ¨ ¹³ï³Ï³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇ ·áñͳéáõÛÃÝ»ñÇ Ñëï³Ï ï³ñ³Ýç³ïáõÙ,
§ Çñ³·áñÍ»É ¹³ï³Çñ³í³Ï³Ý ѳٳϳñ·Ç µ³ñ»÷áËáõÙÝ»ñ. »Õ³Í µ³ñ»÷áËáõÙÝ»ñÁ ó³ÝϳÉÇ ³ñ¹ÛáõÝù ã»Ý ï³ÉÇë, ù³ÝÇ áñ ³Û¹ áÉáñïÇ Ï³éáõÛóÝ»ñÝ Çñ»Ýù »Ý Ñ³×³Ë ·ïÝíáõÙ ÏáéáõÙå³óí³Í ѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ó³ÝóáõÙ: ¸³ï³íáñÝ»ñÁ å»ïù ¿ ÁÝïñí»Ý, ³ÛÉ áã û Ý߳ݳÏí»Ý: ä»ïù ¿ ·áñÍÇ Ý³¨ Ýñ³Ýó Ñ»ï ϳÝãÙ³Ý ÇÝëïÇïáõïÁ,
§ Ýí³½»óÝ»É ²½·³ÛÇÝ ÅáÕáíÇ å³ï·³Ù³íáñÝ»ñÇ Ãí³ù³Ý³ÏÁ ÙÇÝ㨠25 ïáÏáë, í»ñ³óÝ»É ³ÝÓ»éÝÙË»ÉÇáõÃÛ³Ý ÇÝëïÇïáõïÁ ¨ ϳÝáݳϳñ·»É å³ï·³Ù³íáñÇ Ñ»ïϳÝãáõÙÁ,
§ Ñ³Ý»É Ñ³Ù³Ù³ëÝ³Ï³Ý ÁÝïñ³Ï³ñ·áí ݳ˳ï»ëí³Í ·ñ³íÁ,
§ Çç»óÝ»É ²½·³ÛÇÝ ÅáÕáíÇ Ñ³Ù³Ù³ëÝ³Ï³Ý ÁÝïñ³Ï³ñ·áí ݳ˳ï»ëí³Í ٳݹ³ïÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ³ÝóáÕÇÏ ë³Ñٳݳ·ÇÍÁ /ß»ÙÁ/` Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¨ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¹³ßÇÝùÝ»ñÇ Ñ³Ù³å³ï³ë˳ݳµ³ñ` 3 ¨ 5 ïáÏáëÇ,
§ µ³ñÓñ åñáý»ëÇáݳÉǽÙÇ ÑÇÙ³Ý íñ³ í³ñ»É ϳ¹ñ³ÛÇÝ ×Çßï ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝ, Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ·ïÝáõÙ ¿, áñ ë³Ñٳݳ¹ñ³Ï³Ý ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñÁ å»ïù ¿ ѳݷ»óÝ»Ý Çñ³íáõÝùÇ ·»ñ³Ï³ÛáõÃÛ³Ý, áñå»ë Ù³ñ¹áõ ¨ ù³Õ³ù³óáõ ³½³ïáõÃÛ³Ý ã³÷áñáßÇã, »ñµ ûñ»ÝùÇ ÑÇÙùáõÙ ¹ñí³Í ÏÉÇÝÇ Ù³ñ¹áõ Çñ³íáõÝùÝ áõ ³½·³ÛÇÝ ß³ÑÁ,
§ ³½·³ÛÇÝ áõ å»ï³Ï³Ý Ùï³ÍáÕáõÃÛ³Ý Ó¨³íáñáõÙ, ëå³éáÕÇ Ñá·»µ³ÝáõÃÛ³Ý í»ñ³÷áËáõÙÝ ³ñï³¹ñáÕÇ:
3. îÜîºê²Î²Ü àÈàðîàôØ
ÐÐ ïÝï»ëáõÃÛ³Ý Ý»ñϳ íÇ׳ÏÇó ¹áõñë ·³Éáõ Ó·ïÙ³Ý ×³Ý³å³ñÑÇÝ ØÐÎ-Ý Íñ³·ñáõÙ ¿.
§ ûÉÇ·³ñËÝ»ñÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ¹áõñë ѳÝáõÙ ëïí»ñÇó ¨ µ»ñáõÙÁ Çñ³í³Ï³Ý ¹³ßï: гëÝ»É ïÝï»ëáõÃÛ³Ý íÇ׳ϳ·ñ³Ï³Ý ѳëï³ïí³Í ïíÛ³ÉÝ»ñÇ ¨ µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý Çñ³Ï³Ý ëáóÇ³É³Ï³Ý íÇ׳ÏÇ Ñ³Ù³å³ï³ë˳ÝáõÃÛ³Ý,
§ ³ñ¹Ûáõݳí»ï ¨ ·áñÍáõÝ Çñ³í³Ï³Ý ¹³ßïÇ ëï»ÕÍٳٵ, Ù³Ýñ áõ ÙÇçÇÝ µÇ½Ý»ëÇ Ñ³Ù³ÏáÕÙ³ÝÇ Ñáí³Ý³íáñáõÃÛ³Ùµ ÙÇçÇÝ Ë³íÇ Ó¨³íáñÙ³Ý ³ç³ÏóáõÙ,
§ ³ñï³¹ñáõÃÛ³Ý ³½·³ÛÇÝ Ï³ñ¨áñ³·áõÛÝ ×ÛáõÕ»ñÇ å»ï³Ï³Ý í»ñ³ÑëÏáÕáõÃÛ³Ý Çñ³Ï³Ý³óáõÙ /гÛÏ³Ï³Ý ³ïáÙ³ÛÇÝ ¿É»Ïïñ³Ï³Û³Ý, ¿É»Ïïñ³ó³Ýó, ϳå, é³½Ù³³ñ¹Ûáõݳµ»ñ³Ï³Ý ѳٳÉÇñ ¨ ³ÛÉÝ/,
§ ³½·³ÛÇÝ ³ñ¹Ûáõݳµ»ñáÕÇ ß³Ñ»ñÇ å³ßïå³ÝáõÙ,
§ ÙÇçå»ï³Ï³Ý ¨ Ù³ëݳíáñ Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ µ³ñ»Ýå³ëï ¹³ßïÇ ëï»ÕÍáõÙ: Ü»ñ¹ñáÕÝ»ñÇ Çñ³í³Ï³Ý å³ßïå³ÝáõÃÛáõÝÁ ÏáéáõÙå³óí³Í ï³ññ»ñÇó, Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ý¹»å ³ñï³ë³ÑÙ³ÝÛ³Ý ¨ ï»Õ³óÇ Ý»ñ¹ñáÕÝ»ñÇ íëï³ÑáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝáõÙ, ³é³í»É µ³ñ»Ñ³×áõÃÛ³Ý ÙÃÝáÉáñïÇ ëï»ÕÍáõÙ, áñÇ ³ñ¹ÛáõÝùáõÙ Ïëï»ÕÍí»Ý ³ß˳ï³ï»Õ»ñ,
§ å»ï³Ï³Ý Çñ³Ï³Ý Ñáí³Ý³íáñáõÃÛ³Ùµ ·ÛáõÕ³ïÝï»ëáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý ³ç³ÏóáõÙ /áéá·Ù³Ý çñÇ áõ å³ñ³ñï³ÝÛáõûñÇ ³Ýí׳ñ ïñ³Ù³¹ñáõÙ, ³ÝïáÏáë »ñϳñ³Å³ÙÏ»ï í³ñÏ»ñÇ ïñ³Ù³¹ñáõÙ, ÑáÕÇ Ñ³ñÏÇ ¹ñáõÛù³ã³÷»ñÇ Çç»óáõÙ, ѳñϳÛÇÝ ³ñïáÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ í»ñ³Ý³ÛáõÙ, ·ÛáõÕÙûñùÝ»ñÇ ßáõϳÛÇ ³ÝÙÇçÝáñ¹ í»ñ³¹³ñÓ ·ÛáõÕ³óáõÝ, Ù߳ϳµáõÛë»ñÇ ¨ ·ÛáõÕÇ ³ñï³¹ñ³ÝùÇ ³å³Ñáí³·ñáõÙ ¨ ³ÛÉÝ/,
§ ë»÷³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ó³Ýϳó³Í ûñÇÝ³Ï³Ý Ó¨Ç ½³ñ·³óÙ³Ý Ýå³ëïáõÙ,
§ ѳñϳÛÇÝ Ï³ÛáõÝ ûñÇÝ³Ï³Ý ¹³ßïÇ ÏÛ³ÝùÇ ÏáãáõÙ` ³å³Ñáí»Éáí µáÉáñ ýǽÇÏ³Ï³Ý ¨ Çñ³í³µ³Ý³Ï³Ý ³ÝÓ³Ýó ѳí³ë³ñáõÃÛáõÝÁ ѳñϳÛÇÝ ¹³ßïÇ ³éç¨, ûñ»Ýë¹ñ³Ï³Ý ѳ׳˳ÏÇ ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñÇ µ³ó³éáõÙ: ä»ïù ¿ ëï»ÕÍ»É Ñ³ñϳÛÇÝ ³ÛÝåÇëÇ å³ÛÙ³ÝÝ»ñ, áñáÝù ÏËÃ³Ý»Ý Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÁ,
§ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ϳñ¨áñáõÙ ¿ í³ñϳÛÇÝ ¨ ¹ñ³Ù³Ï³Ý ·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñëï³Ï»óáõÙÁ ¨ Ýå³ï³Ï³ÛÇÝ ¹ñ³Ù³í³ñϳÛÇÝ ïÝï»ë³Ï³Ý ÑÇÙݳѳñó»ñÇ Ï³ñ·³íáñáõÙÁ,
§ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ϳñ¨áñ ¿ ѳٳñáõÙ µÛáõç»Ç ¨ Ýñ³ Çñ³óÙ³Ý Ñ³Ù³ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ùÝݳñÏáõÙÁ, ¹ñ³ ÁݹáõÝÙ³Ý ·áñÍÁÝóóÇ Ññ³å³ñ³Ï³ÛݳóáõÙÁ ¨ µÛáõç»ï³ÛÇÝ Ù³ëݳѳÝáõÙÝ»ñÇ íñ³ ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý í»ñ³ÑëÏáÕáõÃÛ³Ý Çñ³Ï³Ý³óáõÙÁ,
§ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ϳñ¨áñáõÙ ¿ Ù³ùë³ÛÇÝ ÑëÏáÕáõÃÛ³Ý Çñ³Ï³Ý³óáõÙÁ ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ññ³å³ñ³Ï³ÛݳóÙ³Ý Ù»Ë³ÝǽÙÇ Ùß³ÏáõÙÁ,
§ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ·ïÝáõÙ ¿, áñ å»ïù Ýå³ëï³íáñ å³ÛÙ³ÝÝ»ñ ëï»Õͻɿ ïÝï»ëáõÃÛ³Ý ×ÛáõÕ³ÛÇÝ ï³ñµ»ñ áÉáñïÝ»ñÇ ËݹÇñÝ»ñÇ ÉáõÍÙ³Ý Ñ³Ù³ñ,
§ å»ïù ¿ Ýå³ëï»É ïÝï»ëáõÃÛ³Ý Ýå³ï³Ï³ÛÇÝ û·ï³·áñÍÙ³ÝÁ, ï³ñ³Íù³ÛÇÝ ¨ ѻﳷ³ ½³ñ·³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ëï»ÕÍ»É Ýå³ëï³íáñ å³ÛÙ³ÝÝ»ñ, ³å³Ñáí»É ¿Ý»ñ·»ïÇÏ ³Ýíï³Ý·áõÃÛáõÝÁ, ëï»ÕÍ»É ¿Ý»ñ·»ïÇÏ Ýáñ ѽáñáõÃÛáõÝÝ»ñ áõ ¿Ý»ñ·Ç³ÛÇ Ýáñ ³ÛÉÁÝïñ³Ýù³ÛÇÝ ³ÕµÛáõñÝ»ñ,
§ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ݳ˳ï»ëáõÙ ¿ ³ñï³ùÇÝ ïÝï»ë³Ï³Ý ϳå»ñÇ ½³ñ·³óáõÙ ¨ ÷áË߳ѳí»ï ïÝï»ë³Ï³Ý ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛ³Ý Çñ³Ï³Ý³óáõÙ,
§ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ϳñ¨áñáõÙ ¿ í׳ñ³ÛÇÝ ³é¨ïñ³ÛÇÝ Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç ϳï³ñ»É³·áñÍáõÙÁ ¨ ¹ñ³Ýáõ٠ųٳݳϳÏÇó ï»ËÝáÉá·Ç³Ý»ñÇ ÏÇñ³éáõÙÁ,
§ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ·ïÝáõÙ ¿, áñ å»ïù ¿ Ýå³ëï»É ýÇݳÝë³Ï³Ý ¹³ßïÇ å³ñ½»óÙ³ÝÁ ¨ ½³ñ·³óÝ»É ³ñï³Ñ³ÝíáÕ ³ñï³¹ñ³ÝùÇ ýÇݳÝë³Ï³Ý ßáõϳÛÇ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ,
§ å»ïù ¿ ËÃ³Ý»É ³ñ¹Ûáõݳµ»ñáõÃÛ³Ý ³ÛÝåÇëÇ ×ÛáõÕ»ñÇ ³é³ç³óÙ³ÝÁ ¨ ½³ñ·³óÙ³ÝÁ, áñáÝù ÑÇÙÝí³Í »Ý ųٳݳϳÏÇó ï»ËÝáÉá·Ç³Ý»ñÇ íñ³ ¨ ÑáõÙù³ï³ñ ã»Ý: ÐÐ ½³ñ·³óÙ³Ý ÑÇÙÝ³Ï³Ý áõÕÇÝ µ³ñÓñ ï»ËÝáÉá·Ç³Ý»ñÇ ¨ ÇÝáí³óÇáÝ ½³ñ·³óÙ³Ý Ý»ñ¹ñáõÙÝ ¿` ѳßíÇ ³éÝ»Éáí Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç µÝ³ïáõñ ÇÝï»É»Ïïáõ³É µ³ñÓñ ٳϳñ¹³ÏÁ:
4. êàòÆ²È²Î²Ü àÈàðîàôØ
ÐРѳë³ñ³ÏáõÃÛ³ÝÝ ³ñųݳå³ïÇí ÏÛ³Ýù ¨ ³å³Ñáí ³å³·³ Ï»ñï»Éáõ ѳٳñ ØÐÎ-Ý Ùß³ÏáõÙ ¿ Íñ³·ñ»ñ, áñáÝó ³é³çݳѻñà Ýå³ï³ÏÝ ¿.
§ ëáóÇ³É³Ï³Ý ³ñ¹³ñáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïáõÙ ¨ ëáódzÉ-ïÝï»ë³Ï³Ý ϳÛáõÝáõÃÛ³Ý ³å³ÑáíáõÙ,
§ ¹áï³óÇáÝ Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç ϳï³ñ»É³·áñÍáõÙ,
§ ÁÝï³ÝÇùÇ Ï»Ýë³Ù³Ï³ñ¹³ÏÇ µ³ñÓñ³óáõÙ,
§ ³Ý³å³Ñáí ˳í»ñÇ µÅßÏ³Ï³Ý ¨ ÏñÃ³Ï³Ý Ù³ïã»ÉÇáõÃÛ³Ý ËݹÇñÝ»ñÇ ÉáõÍáõÙ,
§ »ñÏñÇ ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ ÅáÕáíñ¹³·ñ³Ï³Ý íÇ׳ÏÇ µ³ñ»É³íáõÙ: ²ñï³·³ÕÃÇ Ï³ë»óáõÙ, Ý»ñ·³ÕÃÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÙ ¨ Ãñ³ýÇùÇÝ·Ç ¹»Ù ³Ý½ÇçáõÙ å³Ûù³ñÇ` áñå»ë ųٳݳϳÏÇó ëïñÏáõÃÛ³Ý Ó¨Ç, Çñ³Ï³Ý³óáõÙ,
§ »ñÇï³ë³ñ¹ ë»ñÝ¹Ç µ³½Ù³ÏáÕÙ³ÝÇ, Ý»ñ¹³ßÝ³Ï ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛáõÝ, ³í³Ý¹³Ï³ÝÇ ¨ ÝáñÇ ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý ÇÙ³ëï³íáñáõÙ, ÙdzÛÝ³Ï Ù³Ûñ»ñÇ ¨ »ñÇï³ë³ñ¹ ÁÝï³ÝÇùÝ»ñÇ ëáódzÉ-ïÝï»ë³Ï³Ý íÇ׳ÏÇ ÏïñáõÏ µ³ñ»É³íáõÙ, áñáí Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ÏÁÝÓ»éíÇ »ñÏñáõÙ ÍÝ»ÉÇáõÃ۳ݪ áñå»ë í»ñ³ñï³¹ñáÕáõÃÛ³Ý ëïñ³ï»·Ç³Ï³Ý é»ëáõñëÇ, ٳϳñ¹³ÏÇ µ³ñÓñ³óÙ³Ý,
§ ·ÇïáõÃÛ³Ý ËóÝáõÙª ïÝï»ëáõÃÛ³Ý ï³ñµ»ñ áÉáñïÝ»ñáõÙ ·Çï³Ï³Ý Ýí³×áõÙÝ»ñÇ ¨ ·Ûáõï»ñÇ ß³Ñ³í»ï Ý»ñ¹ñٳٵ, ·ÇïáõÃÛ³Ý ¨ ÏñÃáõÃÛ³Ý µÝ³·³í³éáõÙ Áݹ·ñÏí³Í Ùï³íáñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý, ѳë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý ¹»ñÇ ¨ ëáóÇ³É³Ï³Ý ³å³ÑáíáõÃÛ³Ý ËݹÇñÝ»ñÇ ³ñųݳå³ïÇí ÉáõÍáõÙ, áñ³Ï³íáñÙ³Ý µ³ñÓñ³óÙ³Ý ¨ ë»ñݹ³÷áËáõÃÛ³Ý ×Çßï ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ùß³ÏáõÙ ¨ Ý»ñ¹ñáõÙ,
§ áõëÙ³Ý í³ñÓÁ å»ïù ¿ ë³ÑÙ³ÝíÇ ÏñÃáõÃÛ³Ý ÇÝùݳñÅ»ùÇ ¨ ³½·³µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý ïÝï»ë³Ï³Ý íÇ׳ÏÇ Ñ³ßí³éáõÙáí: Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ϳñ¨áñáõÙ ¿ ³Ý³å³Ñáí ˳í»ñÇ ÏñÃ³Ï³Ý ËݹÇñÝ»ñÇ ÉáõÍáõÙÁª ³ñ¹Ûáõݳµ»ñáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óáõÙÁ Ñëï³Ïáñ»Ý ϳå»Éáí ÏñÃáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý Ñ»ï: ²ñï³¹ñáõÃÛáõÝÁ å»ïù ¿ Ù³ëݳ·»ïÝ»ñÇ å³ïñ³ëïÙ³Ý å³ïíÇñ³ïáõ ¹³éݳ ¨ í׳ñÇ ¹ñ³ ¹ÇÙ³ó:
²ÝÑñ³Å»ßï ¿ ëï»ÕÍ»É Ñ³ïáõÏ ÏñÃ³Ï³Ý ÑÇÙݳ¹ñ³ÙÝ»ñ, áñáÝù ÃáõÛÉ Ïï³Ý ÁݹáõÝ³Ï »ñ»Ë³Ý»ñÇÝ áñ³ÏÛ³É ÏñÃáõÃÛáõÝ ëï³Ý³É, ÇÝãå»ë ݳ¨ ·Çï³Ï³Ý ¨ ÏñÃ³Ï³Ý Íñ³·ñ»ñÇÝ ½áõ·³Ñ»é µ³ñÓñ³·áõÛÝ áõëáõÙÝ³Ï³Ý Ñ³ëï³ïáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ ³½·³µÝ³ÏãáõÃÛ³ÝÁ Ù³ëݳ·Çï³Ï³Ý, ëáóÇ³É³Ï³Ý ¨ Ùß³ÏáõóÛÇÝ Í³é³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñ Ù³ïáõóáÕ Ï»ÝïñáÝÝ»ñ ÑÇÙÝ»É,
§ Ù³ëݳ·Çï³Ï³Ý ÏñÃáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý ·áñÍáõÙ ³ß˳ï³ßáõϳÛÇ ³ÝÁݹѳï ÷á÷áËíáÕ å³Ñ³ÝçÝ»ñÇ Ùßï³Ï³Ý ѳßí³éáõÙ, ٻͳѳë³ÏÝ»ñÇ ÏñÃáõÃÛ³Ý ¨ óÏÛ³Ýë áõëáõÙݳéáõÃÛ³Ý áÉáñïÇ ½³ñ·³óÙ³Ý å»ï³Ï³Ý Ñáí³Ý³íáñáõÃÛáõÝ ³Ý¹ñ³·á·ÇϳÛÇ ëϽµáõÝùÝ»ñÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ë˳Ý,
§ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ·ïÝáõÙ ¿, áñ ëåáñïÁ å»ïù ¿ ¹Çï»É áñå»ë å»ïáõÃÛ³Ý é³½Ù³í³ñ³Ï³Ý ÑÇÙݳËݹÇñ, áñå»ë µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý ³éáÕçáõÃÛ³Ý å³Ñå³ÝÙ³Ý ¨ ½ÇÝí³Í áõÅ»ñÇ µ³ñÓñ Ù³ñïáõݳÏáõÃÛ³Ý ·ñ³í³Ï³Ý: ä»ïù ¿ Ýå³ëï»É å»ï³Ï³Ý ѳٳÉÇñ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ùß³ÏÙ³ÝÝ ³½·³µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý Ñ³ÙÁݹѳÝáõñ ëåáñï³ÛÇÝ Ù³ñ½³Ó¨»ñáõÙ Áݹ·ñÏÙ³ÝÁ, ³Ù»Ý³ÙÛ³ ¹áï³ódzݻñÇ ïñ³Ù³¹ñÙ³ÝÁ ѳٳѳÛÏ³Ï³Ý ëåáñï³ÛÇÝ ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñÇÝ: гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ù³ñ½»ñáõÙ ½³Ý·í³Í³ÛÇÝ Ù³ñ½³Ó¨»ñÁ ½³ñ·³óÝ»Éáõ Ýå³ï³Ïáí ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ Ùß³Ï»É Íñ³·ñ»ñ,
§ гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ùß³ÏáõóÛÇÝ áÕç ųé³Ý·áõÃÛáõÝÁ å»ïù ¿ ѳٳñ»É Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ѳÙÁݹѳÝáõñ ë»÷³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁª ³ÝÏ³Ë ¹ñ³ ëï»ÕÍÙ³Ý Å³Ù³Ý³ÏÇó, í³ÛñÇó, Ñ»ÕÇݳÏÝ»ñÇó, ÏñáÝ³Ï³Ý ¨ ù³Õ³ù³Ï³Ý ѳ۳óùÝ»ñÇó,
§ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ϳñ¨áñáõÙ ¿ ûñ»Ýë¹ñ³Ï³Ý ¹³ßïÇ Ï³ï³ñ»É³·áñÍáõÙÁ: ä»ïù ¿ ëï»ÕÍ»É ·áñÍáõÝ Ù»Ë³ÝǽÙÝ»ñ, áñáÝù áõÕÕí³Í ÏÉÇÝ»Ý Çñ³Ï³Ý ÅáÕáíñ¹³í³ñáõÃÛ³Ý Ï³Û³óÙ³Ý ·áñÍáõÙ ËáëùÇ ¨ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛ³Ý ³½³ïáõÃÛ³Ý ¹»Ù áõÕÕí³Í Áݹí½Ù³Ý ϳÝËÙ³ÝÁ:
̳é³ó³Í ËݹÇñÝ»ñÇ ÉáõÍÙ³Ý Ñ³ñóáõÙ, áñå»ë »ññáñ¹ áõÅ, ØÐÎ-Ý Ï³ñ¨áñáõÙ ¿ ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛáõÝÝ Çß˳ݳٻï, ÁݹÇÙ³¹Çñ ¨ å»ï³Ï³Ý³Ù»ï áõÅ»ñÇ Ñ»ï: ä»ïù ¿ ë³ï³ñ Ï³Ý·Ý»É ûñ»ÝùÇÝ Í³é³ÛáÕ Çß˳ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ, µ³Ûó áã Çß˳ݳٻïÝ»ñÇÝ: ä»ïù ¿ Ý»ñϳÛÇ ¨ ³å³·³ÛÇ Ñ³Ù³ñ å³ï³ë˳ݳïáõ ÉÇÝ»É ÅáÕáíñ¹Ç ³éç¨:
5. äºî²Î²Ü βè²ì²ðàôØ ºì î²ð²Ìø²ÚÆÜ àô îºÔ²Î²Ü ÆÜøܲβè²ì²ðàôØ
ØÐÎ-ݪ áñå»ë ÙdzëݳϳÝ, ϳÛáõÝ ¨ ѽáñ å»ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý, »ñÏñÇ ¨° Ý»ñùÇÝ å»ï³Ï³Ý ϳé³í³ñÙ³Ý, ¨° ³ñï³ùÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý áÉáñïÇ ³éáÕç³óÙ³Ý ç³ï³·áí, ³ß˳ñÑáõ٠ѳÛáó »ñÏñÇ ³ñųݳå³ïÇí ï»ÕÇÝ ó³ÝϳÝáõÙ ¿ ѳëÝ»É ³Û¹ áÉáñïÝ»ñÇ ÑÇÙݳñ³ñ ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñáí, áñÇ Ñ³Ù³ñ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñ ¿ Çñ³Ï³Ý³óÝ»Éáõª Ýå³ëï»Éáõ Ñ»ï¨Û³É áõÕÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ:
5.1. äºî²Î²Ü βè²ì²ðàôØ
- ³½·³ÛÇÝ å»ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åݹáõÙ, ϳ¹ñ³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Çñ³Ï³Ý³óáõÙª ³ñÑ»ëï³í³ñÅáõÃÛ³Ý ÑÇÙ³Ý íñ³,
- å»ï³Ï³Ý ³å³ñ³ïÇ ³ÝѳñÏÇ áõé׳óÙ³Ý, Ýñ³ ³ß˳ï³í³ñÓ»ñÇ ¨ ýÇݳÝë³Ï³Ý ³ÛÉ ÙÇçáóÝ»ñÇ ³ÝÇñ³ï»ë ßé³ÛÉÙ³Ý Ï³ë»óáõÙ,
- ³ÝáÕáù å³Ûù³ñÇ Çñ³Ï³Ý³óáõÙ í³ñã³Ï³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇ å³ßïáݳï³ñ ³ÝÓ³Ýó ϳ߳é³Ï»ñáõÃÛ³Ý, ã³ñ³ß³ÑáõÙÝ»ñÇ ¹»Ù, áñÇ ³ñ¹Ûáõݳí»ï Ó¨Á, Áëï ÙÇç³½·³ÛÇÝ ÷áñÓÇ, Çñ³íáõÝùÇ ·»ñ³Ï³ÛáõÃÛ³Ý ¨ µáÉáñ ýǽÇÏ³Ï³Ý ¨ Çñ³í³µ³Ý³Ï³Ý ³ÝÓ³Ýó ѳí³ë³ñáõÃÛ³Ý ³å³ÑáíáõÙÝ ¿,
- ûñ»ÝùÇ ³éç¨ µáÉáñ ù³Õ³ù³óÇÝ»ñÇ Çñ³Ï³Ý ѳí³ë³ñáõÃÛ³Ý ³ñÙ³ï³íáñáõÙ,
- å»ï³Ï³Ý ¨ ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý,ù³Õ³ù³Ï³Ý ϳéáõÛóÝ»ñáõÙ ÏÝáç ¹»ñÇ µ³ñÓñ³óáõÙ ¨ ϳñ¨áñ³·áõÛÝ ·áñÍÁÝóóÝ»ñáõÙ Ýñ³ ѳٳÏáÕÙ³ÝÇ Áݹ·ñÏáõÙ,
- Ù³ñ¹áõ Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ ÉdzñÅ»ù Çñ³óáõÙ, ¿ÏáÉá·Ç³Ï³Ý ׷ݳųÙÇó ¹áõñë ·³Éáõ áõÕÕáõÃÛ³Ùµ å»ï³Ï³Ý Ñá·³ï³ñáõÃÛ³Ý Ñëï³Ï»óáõÙ ¨ ³½·³µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý µÝ³å³Ñå³Ý³Ï³Ý ÏáõÉïáõñ³ÛÇ ¹³ëïdzñ³ÏáõÙ:
5.2. î²ð²Ìø²ÚÆÜ Î²è²ì²ðàôØ ºì îºÔ²Î²Ü ÆÜøܲβè²ì²ðàôØ
- î³ñ³Íù³ÛÇÝ Ï³é³í³ñÙ³Ý ¨ ï»Õ³Ï³Ý ÇÝùݳϳé³í³ñÙ³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÁ å³ñï³íáñ »Ý Çñ»Ýó ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù»ç ջϳí³ñí»Éáõ ³½·³µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý ß³ÑÇ ·»ñ³Ï³ÛáõÃÛ³Ý ëϽµáõÝùáí: Ðëï³Ïáñ»Ý å»ïù ¿ ·Çï³Ïó»Ý, áñ Çñ»Ýó áÕç ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ å»ïù ¿ áõÕÕí³Í ÉÇÝÇ Çñ³íáõÝùÇ ³å³ÑáíÙ³ÝÁ ¨ ·ïÝíÇ ÅáÕáíñ¹Ç ³Ù»ÝûñÛ³ ÑëÏáÕáõÃÛ³Ý Ý»ñùá: ä»ïáõÃÛáõÝÁ å³ñï³íáñ ¿ ³ÝÑñ³Å»ßï å³ÛÙ³ÝÝ»ñ ëï»ÕÍ»É, áñå»ë½Ç áã áù ï»Õ»ñáõÙ ÃáõÛÉ ãï³ å³ßïáÝ»³Ï³Ý ¹ÇñùÇ ã³ñ³ß³ÑáõÙ,
- ÐÐ-Á, ïÝï»ë³å»ë ½³ñ·³ó³Í å»ïáõÃÛáõÝ ãÉÇÝ»Éáõ å³ï׳éáí, ãÇ Ï³ñáÕ ³å³Ñáí»É ѳٳÛÝùÝ»ñÇ ³ñ¹Ûáõݳí»ï ½³ñ·³óáõÙÁ: Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ëï»ÕÍí³Í å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ Ýå³ï³Ï³Ñ³ñÙ³ñ ¿ ·ïÝáõÙ ÙÇçѳٳÛÝù³ÛÇÝ ëáódzÉ-ïÝï»ë³Ï³Ý, ³Û¹ ÃíáõÙª ï»ËÝÇÏ³Ï³Ý ëå³ë³ñÏÙ³Ý ³ñï³¹ñ³Ï³Ý ÙdzíáñáõÙÝ»ñÇ ëï»ÕÍáõÙÁ, áñáÝù Ç ½áñáõ ÏÉÇÝ»Ý Ýå³ëï»Éáõ ѳٳÛÝùÝ»ñÇ ½³ñ·³óÙ³ÝÁ,
- å»ïáõÃÛáõÝÁ å³ñï³íáñ ¿ å»ï³Ï³Ý ³å³ñ³ïÇ ÙÇçáóáí Ùßï³Ï³Ý ÑëÏáÕáõÃÛ³Ý ï³Ï å³Ñ»É ï»Õ³Ï³Ý ÇÝùݳϳé³í³ñÙ³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óÙ³Ý íÇ׳ÏÁ: Ðݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ÁÝÓ»éÇ Ñ³ë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý É³ÛÝ Ë³í»ñÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ ѳٳÛÝùÝ»ñÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÁ ¨ ï»Õ ·ï³Í ûñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ í»ñ³óÙ³ÝÁ: ²å³Ñáí»É Ù³ñ½»ñÇ ýÇݳÝë³ïÝï»ë³Ï³Ý, ëáódzÉ- Çñ³í³Ï³Ý ½³ñ·³óáõÙÁ:
5.3. ø²Ô²ø²Î²Ü βè²ì²ðØ²Ü àÈàðî
- Æñ³Ï³Ý ÅáÕáíñ¹³í³ñ³Ï³Ý ¨ Çñ³í³Ï³Ý ѳë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý Ó¨³íáñáõÙÁ ÐÐ-áõÙ,
- ϳé³í³ñÙ³Ý Ã³÷³ÝóÇÏ áõ Ùñó³Ïó³ÛÇÝ Ù»Ë³ÝǽÙÇ ëï»ÕÍáõÙÁ, ÁÝïñ³Ï³Ý ³ñ¹³ñ ¨ ѳë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý ÏáÕÙÇó ÁݹáõÝ»ÉÇ Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç ϳ۳óáõÙÁ,
- ù³Õ³ù³Ï³Ý ÇÝëïÇïáõïÝ»ñÇ ¨ ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý Ñ³ë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý, ³Û¹ ÃíáõÙª Ùñó³Ïó³ÛÇÝ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ѳٳϳñ·Ç Ý»ñ¹³ßÝ³Ï Ï³Û³óáõÙÁ,
- å»ï³Ï³Ý ϳé³í³ñÙ³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇ ³ñ¹Ûáõݳí»ï ¨ é³½Ù³í³ñ³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ, ³Ý½ÇçáõÙ å³Ûù³ñ ÏáéáõåódzÛÇ, å»ïáõÃÛ³Ý áõ µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ ÷áßdzóÙ³Ý ¨ ³ÛÉ Ñ³Ýó³íáñ »ñ¨áõÛÃÝ»ñÇ ¹»Ù,
- ï»Õ³Ï³Ý ÇÝùݳϳé³í³ñÙ³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇ ¨ ѳٳïÇñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óáõÙÁ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ³ÝϳËáõÃÛ³Ý »ñ³ß˳íáñٳٵ, ù³Õ³ù³óÇÝ»ñÇ Ý»ñ·ñ³íÙ³Ý Ù³Ï³ñ¹³ÏÇ µ³ñÓñ³óٳٵ,
- ³ÝϳË, ³ÝÏáÕÙÝ³Ï³É ¨ ³ñ¹Ûáõݳí»ï ·áñÍáÕ ¹³ï³Ï³Ý ѳٳϳñ·Ç ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý »ñ³ß˳íáñáõÙÁ,
- ½³Ý·í³Í³ÛÇÝ Éñ³ïí³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñǪ áñå»ë ѳÝñ³ÛÇÝ Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ÙÇçáóÇ, ³½³ï ½³ñ·³óÙ³ÝÝ ³ç³ÏóáõÃÛáõÝ:
5.4. ä²Þîä²ÜàôÂÚ²Ü àÈàðî
§ ijٳݳϳÏÇó ëå³é³½ÇÝáõÃÛáõÝÝ»ñáí ³å³Ñáíí³Í, ³ñ¹Ç³Ï³Ý ½»Ýùáí ¨ ½ÇÝï»ËÝÇϳÛáí ѳٳÉñí³Í, Ù³ñïáõÝ³Ï ¨ ÙñóáõÝ³Ï ½ÇÝí³Í áõÅ»ñÇ ½³ñ·³óáõÙÁ,
§ ½ÇÝí³Í áõÅ»ñáõ٠ϳ¹ñ³ÛÇÝ ½ÇÝͳé³ÛáÕÝ»ñÇ ³í»É³óáõÙÁ, ³ëïÇ׳ݳµ³ñ ³ÝóáõÙÁ åñáý»ëÇáÝ³É µ³Ý³ÏÇ,
§ ѳë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý ·Çï³Ï³Ý Ý»ñáõÅÇ ³é³çÁÝÃ³ó ¨ ß³ñáõÝ³Ï³Ï³Ý Ý»ñ·ñ³íáõÙÁ ½ÇÝí³Í áõÅ»ñáõÙ, å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý áÉáñïÇ Ñ»ï³·³ ½³ñ·³óáõÙÁ ¨ ëå³é³½ÇÝáõÃÛ³Ý ³ñ¹Ç³Ï³Ý³óáõÙÁ,
§ ë³ÑٳݳÛÇÝ å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ËݹÇñÝ»ñáõÙ Ýáñ ï»ËÝáÉá·Ç³Ý»ñÇ, ѳïϳå»ë ë³Ñٳݳå³Ñ éáµáïÝ»ñÇ, ÏÇñ³éÙ³Ý Ñ»ï¨áÕ³Ï³Ý ÁݹɳÛÝáõÙÁ,
§ é³½Ù³³ñ¹Ûáõݳµ»ñ³Ï³Ý ѳٳÉÇñÇ ß³ñáõÝ³Ï³Ï³Ý ÁݹɳÛÝáõÙÁ, ϳï³ñ»É³·áñÍáõÙÁ ¨ ѽáñ³óáõÙÁ,
§ é³½Ù³Ï³Ý ÏñÃ³Ï³Ý Ñ³ëï³ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³í»É³óáõÙÁ, ³ñ¹Ç³Ï³Ý³óáõÙÁ:
5.5.²èàÔæ²ä²ÐàôÂÚ²Ü àÈàðî
§ ²éáÕç³å³Ñ³Ï³Ý ³å³Ñáí³·ñáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç Ý»ñ¹ñáõÙ, ëáóÇ³É³Ï³Ý ÷³Ã»ÃÝ»ñÇ ¹³ßïÇ ÁݹɳÛÝáõÙ,
§ àã í³ñ³ÏÇã ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñÇ /ëñï³ÝáóÛÇÝ, áõÕ»Õ³ÝáóÛÇÝ, Ñ᷻ϳÝ, ß³ù³ñ³ÛÇÝ ¹Ç³µ»ï ¨ ³ÛÉÝ/ ϳÝ˳ñ·»ÉÙ³Ý ¨ µáõÅÙ³Ý ³½·³ÛÇÝ é³½Ù³í³ñ³Ï³Ý Íñ³·ñ»ñÇ Ùß³ÏáõÙ, Çñ³Ï³Ý³óáõÙ, Ù³ëݳíáñ³å»ë՝ ³½·³ÛÇÝ ·ñ³Ýó³Ù³ïÛ³ÝÇ ëï»ÕÍáõÙ,
§ ÐÇí³Ý¹Ý»ñÇ Ñ³ßí³éÙ³Ý, ³½·³ÛÇÝ ·áñͻɳϳñ·»ñÇ /ϳÝ˳ñ·»ÉáõÙ, ³ËïáñáßáõÙ, µáõÅáõÙ, í»ñ³Ï³Ý·ÝáõÙ/ Ùß³ÏáõÙ ¨ Ý»ñ¹ñáõÙ,
§ ´ÅßÏ³Ï³Ý û·ÝáõÃÛ³Ý áñ³ÏÇ, ·Ý³Ñ³ïÙ³Ý Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç Ó¨³íáñáõÙ ¨ áñáßáõÙÝ»ñÇ ÁݹáõÝáõÙ,
§ ²éáÕç³å³ÑáõÃÛ³Ý áÉáñïáõ٠ѳٳß˳ñѳÛÇÝ ³ñ¹Ç ѳٳϳñ·Ç ÇÝï»·ñáõÙ,
§ γÝ˳ñ·»ÉÇã µÅßÏáõÃÛ³Ý ³ñ¹Ç³Ï³Ý³óÙ³Ý ¨ ÁݹɳÛÝÙ³Ý Ñ³Ù³ÉÇñ é³½Ù³í³ñáõÃÛ³Ý Ùß³ÏáõÙ ¨ Çñ³Ï³Ý³óáõÙ,
§ ²ÝÑ»ï³Ó·»ÉÇ µáõÅû·ÝáõÃÛ³Ý ³Ýí׳ñ ïñ³Ù³¹ñáõÙ, ó³Ýϳó³Í ÑÇí³Ý¹ å»ïù ¿ µáõÅíÇ ³ÝÏ³Ë Ýñ³ í׳ñáõݳÏáõÃÛáõÝÇó:
5.6. ´Ü²ä²Ðä²Ü²Î²Ü ºì ´Ü²Î²Ü èºêàôðêܺðÆ àÈàðî
§ ÐÐ-áõÙ µÝ³å³Ñå³Ý³Ï³Ý ËݹÇñÝ»ñÇ ÉáõÍÙ³Ý áõÕÕáõÃÛ³Ùµ å»ï³Ï³Ý Ïáßï ¨ é³Ù³í³ñ³Ï³Ý ¹ÇñùáñáßáõÙÝ»ñÇ Ñëï³Ï»óáõÙÁ,
§ å»ïáõÃÛ³Ý µ³ó³éÇÏ ë»÷³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ ѳݹÇë³óáÕ Áݹ»ñùÇ ß³Ñ³·áñÍáõÙÁ µ³ó³é³å»ë Ýáñ ï»ËÝáÉá·Ç³Ý»ñÇ Ý»ñ¹ñٳٵ՝ ÙÇ³Å³Ù³Ý³Ï Ëëï³óÝ»Éáí å³ï³ë˳ݳïíáõÃÛáõÝÝ Áݹ»ñùÇ ³ÝѳñÏÇ áõ ³ÝËݳ û·ï³·áñÍÙ³Ý, ϳݳã ï³ñ³ÍùÝ»ñÇ ¨ ³Ýï³é³Í³ÍÏáõÛÃáí í³Ûñ»ñÇ å³Ñå³ÝÙ³Ý Ñ³Ù³ñ,
§ ѳÝù³ñ¹Ûáõݳµ»ñáõÃÛ³Ý áÉáñïáõ٠ó÷áÝÝ»ñÇ ³ñ¹Ûáõݳí»ï í»ñ³Ùß³ÏáõÙÁ ¨ å³Ñå³ÝáõÙÁ,
§ çñ³ÛÇÝ é»ëáõñëÝ»ñÇ ûñÁëïûñ¿ Ýí³½áõÙÁ ѳßíÇ ³éÝ»Éáí, Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ·»ñ³Ï³ ËݹÇñ ¿ ¹Çï³ñÏáõÙ çñ³ÛÇÝ é»ëáõñëÝ»ñÇ /í»ñ·»ïÝÛ³ ¨ ëïáñ·»ïÝÛ³ / å³Ñå³ÝáõÙÁ ¨ ³í»É³óáõÙÁ, ÇÝãå»ë ݳ¨ ÐÐ ³Ýï³é³Í³ÍÏáõÛÃÇ í»ñ³Ï³Ý·ÝáõÙÁ:
5.7.¶ÆîàôÂÚ²Ü ºì ÎðÂàôÂÚ²Ü àÈàðî
§ Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ³é³çݳÛÇÝ ¿ ѳٳñáõÙ ÐÐ-áõÙ ·ÇïáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý ËóÝáõÙÁ, ïÝï»ëáõÃÛ³Ý ï³ñµ»ñ áÉáñïÝ»ñáõÙ ·Çï³Ï³Ý Ýí³×áõÙÝ»ñÇ ¨ ·Ûáõï»ñÇ ß³Ñ³í»ï Ý»ñ¹ñáõÙÁ, Ùï³íáñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ¹»ñÇ µ³ñÓñ³óáõÙÁ ¨ Ýñ³Ýó ëáóÇ³É³Ï³Ý ³å³ÑáíáõÃÛ³Ý ËݹÇñÝ»ñÇ ³ñųݳå³ïÇí ÉáõÍáõÙÁ,
§ ·ÇïáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç ³ñ¹Ç³Ï³Ý³óáõÙÁ ¨ µÛáõç»ï³ÛÇÝ Ñ³ïϳóáõÙÝ»ñÇ ³í»É³óáõÙÁ,
§ å»ï³Ï³Ý ³ç³ÏóáõÃÛ³Ý ÁݹɳÛÝáõÙÁ »ñÇï³ë³ñ¹ ·ÇïݳϳÝÝ»ñÇÝ,
§ ÏñÃ³Ï³Ý Ñ³í³ë³ñ å³ÛÙ³ÝÝ»ñÇ ³å³ÑáíÙ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝáõÙÁ ¨ í׳ñáíÇ ÏñÃ³Ï³Ý Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç ѳë³Ý»ÉÇáõÃÛáõÝÁ ѳë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý µáÉáñ ˳í»ñÇ Ñ³Ù³ñ,
§ Ù³ëݳ·Çï³Ï³Ý ÏñÃáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý ·áñÍáõÙ ³ß˳ï³ßáõϳÛÇ ³ÝÁݹѳï ÷á÷áËíáÕ å³Ñ³ÝçÝ»ñÇ áõÕÕáñ¹í³Í, å»ï³Ï³Ý Ù³ëßï³µáí ѳٳϳñ·í³Í ѳßí³éáõÙÁ,
§ »ñϳñ³Å³ÙÏ»ï , ó³Íñ ïáÏáë³¹ñáõÛùÝ»ñáí áõë³ÝáÕ³Ï³Ý í³ñÏ»ñÇ ïñ³Ù³¹ñáõÙÁ:
5.8.ØÞ²ÎàôÚÂÆ àÈàðî
§ Üå³ëï»É ³½·³ÛÇÝ ³í³Ý¹áõÛÃÝ»ñÇ ¨ ѳٳٳñ¹Ï³ÛÇÝ ³ñÅ»ùÝ»ñÇ å³Ñå³ÝÙ³ÝÁ, Ùß³ÏáõóÛÇÝ ÏáÉ»ÏïÇíÝ»ñÇ ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ ³ÝÑñ³Å»ßï å³ÛÙ³ÝÝ»ñÇ ³å³ÑáíÙ³ÝÁ,
§ ѳëÝ»É ³ß˳ñÑáõÙ Ñ³Û Ùß³ÏáõóÛÇÝ ³ñÅ»ùÝ»ñÇ՝ áñå»ë ½áõï ѳÛϳϳÝ, ׳ݳãÙ³ÝÁ ¨ ¹ñ³Ýó Çñ»Ýó Ý߳ݳÏáõÃÛ³Ùµ ͳé³Û³óÝ»ÉÁ,
§ ·ñ³Ýó»É ³ß˳ñѳë÷Ûáõé Ñ³Û å³ïٳϳÝ, Ùß³ÏáõóÛÇÝ Ñáõß³ñÓ³ÝÝ»ñÁ, ³Û¹ ÃíáõÙ ¨ ³ñ¹»Ý áãÝã³óí³ÍÝ»ñÁ, ·ïÝí»Éáõ í³ÛñÁ ¨ ѳëÝ»É áã ÙdzÛÝ ïíÛ³É å»ïáõÃÛáõÝáõÙ, ³Ûɨ ÙÇç³½·³ÛÇÝ Ù³ëßï³µáí ¹ñ³Ýó ³ÝÓݳ·ñ³íáñÙ³Ý, å³Ñå³ÝÙ³ÝÝ áõ í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³ÝÁ,
§ Ýå³ëï»É å»ï³Ï³Ý Íñ³·ñ»ñÇ Çñ³Ï³Ý³óٳٵ гÝñ³å»ïáõÃÛáõÝáõÙ ·ïÝíáÕ ³ÛÉ ³½·»ñÇ áõ ³½·³ÛÇÝ ÷áùñ³Ù³ëÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ùß³ÏáõóÛÇÝ áõ ³ÛÉ ³ñÅ»ùÝ»ñÇ å³Ñå³ÝáõÃÛ³ÝÁ,
§ ûųݹ³Ï»É Ùß³ÏáõÛÃÇ áÉáñïáõÙ Ãí³Ûݳóí³Í ųٳݳϳÏÇó ï»Õ»Ï³ïí³Ï³Ý µ³½³ÛÇ ëï»ÕÍÙ³ÝÁ, å³ïÙ³Ùß³ÏáõóÛÇÝ, óݷ³ñ³Ý³ÛÇÝ áõ ÏÇÝá ýáïá ýáÝá ³ñËÇí³ÛÇÝ ýáÝ¹Ç å³Ñå³ÝáõÃÛ³ÝÁ:
5.9. êäàðîÆ àÈàðî
§ Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ëåáñïÇ ½³ñ·³óáõÙÁ ¨ Ù³ñ¹Ï³Ýó ýǽÇÏ³Ï³Ý Ù³Ï³ñ¹³ÏÇ µ³ñÓñ³óáõÙÁ ¹ÇïáõÙ ¿ áñå»ë å»ïáõÃÛ³Ý é³½Ù³í³ñ³Ï³Ý ÑÇÙݳËݹÇñ,
§ Ùß³Ï»É ëåáñïÇ ½³ñ·³óÙ³ÝÁ ÙÇïí³Í å»ï³Ï³Ý ѳٳÉÇñ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝ, µ³ñÓñ³óÝ»Éáí ëåáñïÇ å»ï³Ï³Ý ýÇݳÝë³íáñÙ³Ý Í³í³ÉÝ»ñÁ, ÁݹáõÝ»É å»ï³Ï³Ý Íñ³·ñ»ñ, ³å³Ñáí»É ³éáÕç ³åñ»É³Ï»ñåÇ Ñ³Ù³ñ ³ÝÑñ³Å»ßï å³ÛÙ³ÝÝ»ñ,
§ ÁݹɳÛÝ»É Ù³ñ½³¹åñáóÝ»ñÇ áõ Ù³ñ½³Ï³Ý ³ÏáõٵݻñÇ ó³ÝóÁ՝ ï³ñ³Ýç³ï»Éáí Ù³ëë³Û³Ï³Ý ëåáñïÁ åñáý»ëÇáݳÉÇó,
§ í»ñ³Ï³Ý·Ý»É ³½·³ÛÇÝ ³í³Ý¹³Ï³Ý Ù³ñ½³Ó¨»ñÁ, Ù³ëë³Û³Ï³Ý³óÝ»É, ûñÇݳÏ, ųٳݳÏÇÝ ÅáÕáíñ¹Ç Ùáï ɳÛÝ ï³ñ³ÍáõÙ ëï³ó³Í áõ ëÇñí³Í ѳÛÏ³Ï³Ý ß³ßÏÇÇ՝ ï³Ù³ÛÇ, áõëáõóáõÙÁ ¨ ѳٳѳÛÏ³Ï³Ý Ë³Õ»ñáõÙ Áݹ·ñÏ»ÉÁ:
6. ²ðî²øÆÜ ø²Ô²ø²Î²Ü àÈàðî
§ Ù»ñ ݳËÝÇÝ»ñÇ` ³ñï³ùÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ³ëå³ñ»½áõÙ ×ÏáõÝ, ÏáÙåÉÇÙ»Ýï³ñ Ùáï»óÙ³ÝÁ Ñ»ï¨áõÙ. Ù»ñ ÅáÕáíñ¹Ç ѳ½³ñ³ÙÛ³ÏÝ»ñÇ å³ïÙáõÃÛáõÝÝ ³Û¹ ×ßÙ³ñïáõÃÛ³Ý ³å³óáõÛóÝ ¿: ²Û¹å»ë ¿ »Õ»É ¨° ²ñï³ß»ëÛ³ÝÝ»ñÇ, ¨° ²ñß³ÏáõÝÇÝ»ñÇ, ¨° ´³·ñ³ïáõÝÇÝ»ñÇ, ¨° ÎÇÉÇÏdzÛáõÙ` èáõµÇÝÛ³ÝÝ»ñÇ áõ лÃáõÙÛ³ÝÝ»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï,
§ Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Á ÙÇßï »Õ»É ¿ ÇÝï»ñݳóÇáݳÉÇëï, ѳñ·»É ¨ ѳñ·áõÙ ¿ ³ÛÉ ³½·»ñÇ, ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ µ³ñù»ñÁ, ëáíáñáõÛÃÝ»ñÁ: ØÐÎ-Ý ë³ï³ñ»Éáõ ¿ г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³ÝÁ` ³Ý½ÇçáõÙ å³Ûù³ñ ÙÕ»Éáõ ³ß˳ñÑÇ ó³Ýϳó³Í »ñÏñáõÙ ÐÐ ù³Õ³ù³óÇÝ»ñÇ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ½³í³ÏÝ»ñÇ Ýϳïٳٵ ÏñáݳϳÝ, ³½·³ÛݳÙáÉ³Ï³Ý ¨ ëùÇÝÑ»¹³Ï³Ý, ÇÝã Ó¨áí áñ ³ÛÝ ³ñï³Ñ³ÛïíÇ` éáõë³Ï³Ý, íñ³ó³Ï³Ý, Ãáõñù³Ï³Ý ϳ٠·»ñٳݳϳÝ, Ñݳñ³íáñ ¹ñë¨áñáõÙÝ»ñÇ ¹»Ù,
§ Ýå³ëï»É ѳÛáó ó»Õ³ëå³ÝáõÃÛ³Ý ÙÇç³½·³ÛÇÝ ×³Ý³ãÙ³ÝÁ, ³½·Ç áïݳѳñí³Í Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ ¨ ѳëóí³Í íݳëÇ í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³ÝÁ,
§ ѳëÝ»É 1921Ã. ØáëÏí³ÛÇ ¨ Ô³ñëÇ å³Ûٳݳ·ñ»ñÇ Ù»ñÅÙ³ÝÁ` áñå»ë µáÉáñ ųٳݳÏÝ»ñÇ ÙÇç³½·³ÛÇÝ Çñ³íáõÝùÇ ÝáñÙ»ñÇ ÏáåÇï áïݳѳñÙ³Ý ÷³ëïÇ,
§ ²ñó³ËÇ` áñå»ë µ³Ý³Ïó³ÛÇÝ ·áñÍÁÝóóÇ Çñ³í³Ñ³í³ë³ñ ÏáÕÙÇ, ³½³ï ÇÝùÝáñáßÙ³Ý ë³ï³ñáõÙ, Ô³ñ³µ³ÕÛ³Ý ËݹñÇ Ë³Õ³Õ Ï³ñ·³íáñÙ³Ý ¨ ²ñó³ËÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ÙÇç³½·³ÛÇÝ ×³Ý³ãÙ³Ý ³ç³ÏóáõÙ: Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ ѳٳñáõÙ ÙÇç³½·³ÛÇÝ Ï³éáõÛóÝ»ñÇÝ ²ñó³ËÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ÇÝï»·ñÙ³Ý Ýå³ëïáõÙÁ` áñå»ë ²ñó³ËÇ ÇÝùÝáñáßÙ³Ý ¨ ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý ·ñ³í³Ï³Ý, ѳϳé³Ï ¹»åùáõ٠׳ݳã»É ²ñó³ËÇ ³ÝϳËáõÃÛáõÝÁ ÐÐ ÏáÕÙÇó,
§ Ýå³ëï»É ѳñ¨³Ý »ñÏñÝ»ñÇ Ñ»ï µ³ñǹñ³óÇ³Ï³Ý Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óÙ³ÝÁ,
§ г۳ëï³ÝÁ µ³ñǹñ³óÇ³Ï³Ý Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñ å»ïù ¿ ѳëï³ïÇ ï³ñ³Í³ßñç³ÝÇ µáÉáñ å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ»ï, ³ÏïÇíáñ»Ý ѳٳ·áñͳÏóÇ ²äÐ »ñÏñÝ»ñÇ Ñ»ï` »ÉÝ»Éáí é³½Ù³í³ñ³Ï³Ý ߳ѻñÇó` ѳٳÏáíϳëÛ³Ý Ï³ÛáõݳóÙ³Ý Ýå³ï³Ïáí ë»ñïáñ»Ý ѳٳ·áñͳÏóÇ èáõë³ëï³ÝÇ ¨ ìñ³ëï³ÝÇ Ñ»ï, ÷áË߳ѳí»ïáõÃÛ³Ý ÑÇÙ³Ý íñ³ ½³ñ·³óÝÇ ¨ Ëáñ³óÝÇ Ñ³í³ë³ñ³Ïßéí³Í áõ ·áñÍÁÝÏ»ñ³ÛÇÝ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ²ØÜ-Ç, âÇݳëï³ÝÇ, ²ñ³µ³Ï³Ý ³ß˳ñÑÇ, ºíñ³ÙÇáõÃÛ³Ý, Æñ³ÝÇ ¨ ³ß˳ñÑÇ ÙÛáõë »ñÏñÝ»ñÇ Ñ»ï: Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ϳñ¨áñáõÙ ¿ ѳٳÏáíϳëÛ³Ý Ï³ÛáõݳóÙ³Ý Ýå³ï³Ïáí ³é³Ýó ݳ˳å³ÛÙ³ÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³·áñͳÏóáõÃÛáõÝÁ ÂáõñùdzÛÇ áõ ²¹ñµ»ç³ÝÇ Ñ»ï: Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ·ïÝáõÙ ¿, áñ ï³ñ³Í³ßñç³Ýáõ٠ϳÛáõÝáõÃÛ³Ý ¨ ïÝï»ë³Ï³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý Ñ³ëÝ»Éáõ г۳ëï³ÝÇ Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý áõÕÇÝ ºíñ³ÙÇáõÃÛ³ÝÝ ÇÝï»·ñí»ÉÝ ¿, áñáí ϳå³ÑáííÇ ÅáÕáíñ¹³í³ñ³Ï³Ý ÙÇç³½·³ÛÇÝ ã³÷³ÝÇßÝ»ñÇ Çñ³Ï³Ý Ý»ñ¹ñáõÙÁ »ñÏñáõÙ: Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ·ïÝáõÙ ¿, áñ г۳ëï³ÝÇ ³ÏïÇí ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛáõÝÝ ²äÐ »ñÏñÝ»ñÇ Ñ»ï µËáõÙ ¿ ÐÐ é³½Ù³í³ñ³Ï³Ý ߳ѻñÇó,
§ ÐÐ Ñáõë³ÉÇ ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý ³å³ÑáíÙ³Ý ¨ ï³ñ³Í³ßñç³Ýáõ٠˳ճÕáõÃÛ³Ý å³Ñå³ÝÙ³Ý Ýå³ï³Ïáí ß³ñáõÝ³Ï»É Ñ³Ù³·áñͳÏóáõÃÛáõÝÝ áõ ѳí³ë³ñ³Ïßéí³Í ѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Çñ³Ï³Ý³óáõÙÁ гí³ù³Ï³Ý ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý å³Ûٳݳ·ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý /вäÎ/ Ñ»ï:
ÐÐ é³½Ù³í³ñ³Ï³Ý ߳ѻñÇó ¿ µËáõ٠ݳ¨ Ñ»é³Ýϳñ³ÛÇÝ Íñ³·ñ»ñÇ Ùß³ÏáõÙÁ, ½ÇÝí³Í áõÅ»ñÇ ³ñ¹Ç³Ï³Ý³óÙ³Ý áõÕÕáõÃÛ³Ùµ в¸Î /ܲîú/ ÷áËѳٳ·áñͳÏóáõÃÛáõÝÁ` ãѳϳ¹ñí»Éáí è¸ é³½Ù³ù³Õ³ù³Ï³Ý ߳ѻñÇÝ:
ØÐÎ-Ý ·ïÝáõÙ ¿, áñ ѳٳÏáíϳëÛ³Ý Ï³ÛáõݳóÙ³Ý ë»ñï ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛ³Ý Ýå³ï³Ïáí å»ïù ¿ ß³ñáõÝ³Ï»É ¹Çï»É èáõë³ëï³ÝÁ áñå»ë ³í³Ý¹³Ï³Ý ¹³ßݳÏÇó ¨ Ëáñ³óÝ»É áõ ½³ñ·³óÝ»É ÷áË߳ѳí»ï ïÝï»ë³Ï³Ý ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛáõÝÁ èáõë³ëï³ÝÇ ¸³ßÝáõÃÛ³Ý Ñ»ï:
Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ϳñ¨áñáõÙ ¿ ѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ½³ñ·³óáõÙÁ ¨ Ëáñ³óáõÙÝ Æñ³ÝÇ Ñ»ï` ÷áË߳ѳí»ïáõÃÛ³Ý ÑÇÙ³Ý íñ³, ٳݳí³Ý¹, áñ ï³ñ³Í³ßñç³Ý³ÛÇÝ Çñ³í³÷áËѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ ·Ý³Éáí ٻͳÝáõÙ ¿ г۳ëï³Ý-Æñ³Ý ·áñÍÁÝÏ»ñáõÃÛ³Ý ¹»ñÁ:
ê»ñï ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛ³Ý ¨ ѳٳÏáíϳëÛ³Ý Ï³ÛáõݳóÙ³Ý Ýå³ï³Ïáí å»ïù ¿ Çñ³Ï³Ý³óÝ»É ÷áË߳ѳí»ï ïÝï»ë³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝ ìñ³ëï³ÝÇ Ñ»ï` ѳïϳå»ë ïñ³ÝëåáñïÇ ¨ ¿Ý»ñ·»ïÇϳÛÇ áÉáñïÝ»ñáõÙ: ê³Ï³ÛÝ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ÙdzÝß³Ý³Ï å³ßïå³ÝáõÙ ¿ ç³í³Ë³Ñ³ÛáõÃÛ³Ý ß³Ñ»ñÁ ¨ Çñ Íñ³·ñ³ÛÇÝ ³½·³å³Ñå³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÇó »ÉÝ»Éáí Ó»éù ¿ ³éÝ»Éáõ µáÉáñ Ñݳñ³íáñ ÙÇçáóÝ»ñÁ, áñå»ë½Ç Ø»ñÓ³íáñ ê÷ÛáõéùÇ Ñ³ÛÁ, ³Û¹ ÃíáõÙ ¨ ç³í³Ë»óÇÝ, å»ïáõÃÛ³Ý Ù³ëßï³µáí ãûï³ñíÇ Çñ ѳÛñ»ÝÇ í³Ûñ»ñÇó, Áݹѳϳé³ÏÝ, ³í»ÉÇ Ëáñ ³ñÙ³ïÝ»ñáí ³Ùñ³Ý³:
7. ØÐÎ ØàîºòàôØܺðÀ êöÚàôèøàôØ
Ò·ï»Éáí ѳëÝ»É Ñ³Ûñ»ÝÇùÇ ¨ ³ß˳ñÑÇ µ³½Ù³ÃÇí »ñÏñÝ»ñáõÙ ë÷éí³Í Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç` ê÷ÛáõéùÇ ÙdzëÝáõÃÛ³ÝÁ, ¨ §Ð³Û»°ñ, Ùdzó»°ù¦ ϳñ·³ËáëÁ ¹Çï»Éáí áñå»ë ѳٳ½·³ÛÇÝ ËݹÇñ` ØÐÎ-Ý áñáßáõÙ ¿.
§ ëï»ÕÍ»É ë»ñï ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛáõÝ Ù»ñ ݳËÝÇÝ»ñÇ µ³½Ù³Ñ³½³ñ³ÙÛ³ §êñµ³½³Ý Í»ë»ñǦ »ñÏñáõ٠гÛñ»ÝÇùÇ ¨ ê÷ÛáõéùÇ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ, Ñá·¨áñ, ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý, ù³Õ³ù³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ, ·ÇïáõÃÛ³Ý, Ùß³ÏáõÛÃÇ ¨ ½³Ý·í³Í³ÛÇÝ Éñ³ïí³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ ÙÇç¨,
§ Ñ»Ýí»Éáí í»ñÁ Ýßí³Í ë»ñï ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛ³Ý íñ³` ëï»ÕÍ»É Ð³Ûñ»ÝÇùÇ ¨ ê÷ÛáõéùÇ ÙdzëÝ³Ï³Ý ³½·³ÛÇÝ ·³Õ³÷³ñ³ËáëáõÃÛáõÝ. §Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç áõÅÁ Çñ ÙdzëÝáõÃÛ³Ý Ù»ç ¿¦,
§ áñå»ë½Ç Ñ³Û ³½·Ç ÙdzëÝáõÃÛ³Ý` ¹³ñ»ñáí ÑÝã³Í ³Û¹ ϳñ·³ËáëÁ, í»ñ³ÍíÇ ¹³ñÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ë˳ÝáÕ ·áñÍÝ³Ï³Ý Çñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý, ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ ëï»ÕÍ»É Ùßï³Ï³Ý ·áñÍáÕ Ù»Ë³ÝǽÙ` гÛñ»ÝÇùÇ ¨ ê÷ÛáõéùÇ ØdzëÝáõÃÛ³Ý ÊáñÑáõñ¹ /ÐêØÊ/ ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý, ù³Õ³ù³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝ` Ýñ³ÝáõÙ Áݹ·ñÏ»Éáí Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç É³í³·áõÛÝ Ý»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÇÝ` Ù߳ϻÉáõ ³Û¹ ËáñÑñ¹Ç ·áñͻɳϻñåÇ Ï³Ýáݳϳñ·Á, ù³Õ³ù³Ï³Ý, Çñ³í³Ï³Ý ¨ ëáódzÉ-ïÝï»ë³Ï³Ý ѳñó»ñÇÝ ³éÝãíáÕ ÑÇÙݳËݹÇñÝ»ñÁ,
§ ѳßíÇ ³éÝ»Éáí Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ÙdzëÝáõÃÛ³Ý ¨ ѳٳËÙµÙ³Ý ·áñÍáõÙ ÏñáÝ³Ï³Ý ï³ñµ»ñ ³Õ³Ý¹Ý»ñÇ íݳë³Ï³ñ ³½¹»óáõÃÛáõÝÁ` ³Ù»Ýáõñ Ýå³ëï»É Ð³Û ³é³ù»É³Ï³Ý »Ï»Õ»óáõ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÁ, Ñ³Û ÅáÕáíñ¹ÇÝ Ñ᷻ѳñ³½³ï ùñÇëïáÝ»áõÃÛ³Ý, êáõñµ »ññáñ¹áõÃÛ³Ý ¨ §Ø»Ï ³½·, Ù»Ï Ùß³ÏáõÛÃ, Ù»Ï Ñ³í³ï, ûÏáõ½ ÏñáÝ³Ï³Ý ï³ñµ»ñ ѳí³ïùÝ»ñÇ ³éϳÛáõÃÛ³Ý ¹»åùáõÙ¦ ÏáãÝ ÁݹáõÝ»É áñå»ë ÙdzëÝáõÃÛ³Ý Ý߳ݳµ³Ý` Ùdzíáñ»Éáí ÙdzëÝ³Ï³Ý ·³Õ³÷³ñÇ ßáõñçÁ ³ß˳ñѳë÷Ûáõé µ³½Ù³ÏñáÝ Ñ³ÛáõÃÛ³ÝÁ,
§ гÛñ»ÝÇù ¨ ê÷Ûáõéù µ³é»ñÁ ·ñ»É ٻͳï³é»ñáí,
§ ù³Õ³ù³Ï³Ý, ïÝï»ë³Ï³Ý, µ³ñáÛ³Ï³Ý ¨ ëáóÇ³É³Ï³Ý í»ñ³÷áËáõÙÝ»ñÇ Ñ»ï¨³Ýùáí ³é³ç³ó³Í ³Ý³ñ¹³ñáõÃÛ³Ý, ϳ߳é³Ï»ñáõÃÛ³Ý, ·áñͳ½ñÏáõÃÛ³Ý ¨ ³ÛÉ µ³ó³ë³Ï³Ý »ñ¨áõÛÃÝ»ñÇ ³ñ¹ÛáõÝùáõÙ ï»Õ ·ï³Í ï³ñ»óï³ñÇ ³×áÕ ³ñï³·³ÕÃÁ ϳÝË»Éáõ ¨ ѳÛñ»Ý³ÏÇóÝ»ñÇÝ Ð³Û³ëï³Ý í»ñ³¹³ñÓÝ»Éáõ ѳٳñ ØÐÎ-Ý Çñ Ùï³íáñ, ·Çï³Ï³Ý, µ³ñá۳ϳÝ, Çñ³í³Ï³Ý ¨ ïÝï»ë³Ï³Ý áõÅÇ áÕç ϳñáÕáõÃÛ³Ùµ Ó·ïáõÙ ¿ Çñ³Ï³Ý³óÝ»É å³Ûù³ñ` ÅáÕáíñ¹ÇÝ ³Õù³ïáõÃÛ³Ý »½ñÇÝ Ñ³ëóñ³Í í»ñáÑÇßÛ³É µ³ó³ë³Ï³Ý »ñ¨áõÛÃÝ»ñÇ ¹»Ù:
ØÐΠβð¶²ÊàêܺðÜ ºÜ`
§Ð²Úº°ð, ØƲòº°ø¦,
§ÖÞزðÆî êàòƲÈ-Æð²ì²Î²Ü äºîàôÂÚàôܦ,
ØÐÎ-Ç ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÝ ³é³çÇÝ Ñ»ñÃÇÝ å»ïù ¿ áõÕÕí³Í ÉÇÝÇ ³ñï³·³ÕÃÇ Ï³ë»óÙ³ÝÁ, ³½·³ÛÇÝ ·³Õ³÷³ñ³ËáëáõÃÛ³Ý Ññ³Ù³Û³Ï³Ýáí` Ñ³Û ³½·Ç ѳٳËٵٳÝÁ, г۳ëï³Ýáõ٠ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý, ù³Õ³ù³Ï³Ý, ëáódzÉ-Çñ³í³Ï³Ý, ïÝï»ë³Ï³Ý ¨ Ñá·¨áñ Ý»ñáõÅÇ Ñ³Ù³ï»ÕÙ³ÝÝ áõ Ï»Ýë³å³ÛÙ³ÝÝ»ñÇ µ³ñ»É³íÙ³ÝÁ, гÛñ»ÝÇùÇ ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý ³å³ÑáíÙ³ÝÁ:
«ՄԻԱՎՈՐՎԱԾ ՀԱՅԵՐ» ԿՈւՍԱԿՑՈւԹՅԱՆ ԾՐԱԳԻՐ
2012
Հաստատված է ՄՀԿ VI արտահերթ համագումարում` 25 մարտի 2012թ.
ՄՀԿ նպատակը Հայաստանում ճշմարիտ սոցիալ-իրավական, ժողովրդավարական պետության և քաղաքացիական հասարակության ստեղծումն է« որտեղ կգործի իրավունքի գերակայությունը« բոլորը հավասար կլինեն օրենքի առջև« և որտեղ կպաշտպանվեն մարդու իրավունքները:
«Միավորված հայեր» կուսակցությանª որպես ազգային-հայրենասիրական« կենտրոնաձիգ« հզոր և կայուն պետականության կողմնակից երրորդ ուժի, խնդիրները և սկզբունքներն ենª հայոց պետականության ամրապնդումը, տնտեսական և հոգևոր ներուժի զորացումը, ժողովրդի համակողմանի զարգացումն ու բարգավաճումը, արտագաղթի կանխումը` այդ նպատակին ծառայեցնելով աշխարհասփյուռ հայության Մայր Հայրենիքի շուրջը համախմբումը, քաղաքական մթնոլորտի առողջացումը, քաղաքացիական հասարակության կառուցմանն օժանդակումը, ՀՀ Սահմանադրության շրջանակներում իշխանությունների ձևավորման գործընթացին մասնակցությունը և հայոց ցեղասպանության ճանաչման գործընթացին, Հայ Դատի, նրա մասը կազմող ղարաբաղյան հիմնահարցի արդարացի լուծմանն աջակցումը, ազգային պետական հիմնախնդիրների լուծման գործում հասարակական-քաղաքական կազմակերպությունների, ազդեցիկ գործիչների ջանքերի համատեղումն ու հավաքական ուժի ստեղծումը:
Ռազմավարական այս նպատակների իրագործումը պահանջում է անհապաղ մշակել և իրականացնել սոցիալ-իրավական, տնտեսական, քաղաքական և հոգևոր-մշակութային միջոցառումներ, որոնց իրագործման համար ընտրում է միմիայն ժողովրդավարական ուղիներ՝ արդար, ազատ և թափանցիկ ընտրությունների միջոցով, Սահմանադրությամբ նախատեսված կարգով£
1. ԱԶԳԱՅԻՆ ԳԱՂԱՓԱՐԱԽՈՍՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԱԶԳԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ
ՄՀԿ-ն առաջնորդվում է ազգային գաղափարախոսությամբ, որի հիմքն է համազգային սթափ մտածողությունը, որը« համամարդկային արժեքներն ընդունելով հանդերձ, ենթադրում է առաջնորդվել ազգային շահերով: Ազգային գաղափարախոսությունը վեր է կանգնած հասարակական խավերից, կուսակցություններից և անհատական շահերից: Դրա հիմքում պետք է լինեն սոցիալ-իրավական արդարությունն ու բարոյականությունը, որոնք առաջնորդելու են հայ ժողովրդին դեպի հասարակական համերաշխություն: Հասարակական-պետական կենսագործունեության տեսակետից վնասակար ու անընդունելի են այն փոփոխությունները, որոնք, թեկուզև ժամանակավորապես, թուլացնում են հասարակության միջին խավը, քանի որ դա հանգեցնում է համազգային ուժի թուլացման: Ազգային գաղափարախոսությամբ առաջնորդվելու դեպքում նվազագույնի կհասնեն իշխանությունների վրիպումներն ու սխալները:
Կուսակցությունը գտնում է, որ պետության դերը տվյալ համակարգում առաջնահերթային է, եթե բարեփոխումների իրականացումը տեղի է ունենում սահմանադրական, տնտեսական, սոցիալական և պետական կառավարման ոլորտներում:
Տնտեսության բնագավառում առաջնահերթ կարևորվում են արդյունաբերության և գյուղատնտեսության այն ճյուղերը, որոնք հնարավորություն են ընձեռում Հայաստանում ավելի մեծ թվով հայրենակիցների բնակեցման« միջին խավի ամրապնդման համար« խթանում են տարածքային միավորների համամասնական զարգացումը, բնապահպանական ծրագրերի իրականացումը: Այդ նպատակով անհրաժեշտ է ապահովել տնտեսության տարբեր ճյուղերի էներգետիկ անվտանգությունը և տնտեսական երաշխիքները, ստեղծել էներգետիկ նոր հզորություններ ու էներգիայի նոր այլընտրանքային աղբյուրներ:
Հատուկ ուշադրության են արժանի գիտության այն բնագավառները, որոնց կենտրոնն է համարվում Հայաստանը, իսկ կրողըª հայ ժողովուրդը:
Ազգային գաղափարախոսության առումով հասարակական կյանքում ընթացող բոլոր երևույթները գնահատվում են ազգային միասնության ազգահավաքի, ազգային հոգեկերտվածքի և բարոյականության տեսանկյունից: Այդ նպատակով ՄՀԿ-ն իր առջև խնդիր է դնում`
- հայոց բուն թվականության վերականգնումը մ.թ.ա. 2492 թվականից` կիրառվող թվարկությանը զուգահեռ,
- պետականորեն օգոստոսի 11-ը` որպես հայոց նոր տարվա` Նավասարդի նշումը,
- գրաբարի` առավել գործածական և գեղեցկագույն բառերի պետականորեն վերականգնումը,
- Երևան քաղաքի Էրեբունի (Երևան) անվան պետականորեն վերականգնումը:
Առաջնային և հատուկ նշանակություն է տրվում Սփյուռքին: Առանց հայրենիքի կամայանա սփյուռքի ազգային կյանքը, իսկ առանց աշխարհասփյուռ հայության քաղաքական, բարոյական և նյութական աջակցության` առավել կբարդանա Հայաստանի բարգավաճման գործընթացը: Անհրաժեշտ է ապահովել իրավահավասարությունը ՀՀ քաղաքացիների և երկքաղաքացիություն ունեցող Սփյուռքի մեր հայրենակիցների համար:
ՄՀԿ ազգային գաղափարախոսության առանձնաշնորհն է համարվում ազգային բոլոր ուժերի միավորումը հանրապետության շուրջ, որը կնպաստի լուծելու պետության ամրապնդման և զարգացման գերխնդիրը ª հասարակական-քաղաքական, սոցիալ-իրավական և այլ համոզմունքների պահպանմամբ համապատասխան իրավական և կազմակերպական կառույցների ստեղծումը, որոնք կապահովեն անհրաժեշտ պայմաններ համազգային խնդիրների լուծման գործում: Որպես Հայոց հավատքի, փառքի և միասնության խորհրդանիշ ընդունելով Զվարթնոց տաճարը` ՄՀԿ-ն սատար է կանգնում դրա ազգովին վերականգնմանը£
ՄՀԿ-ն ազգային քաղաքականության մեջ առաջնային խնդիրներից մեկն է համարում Հայաստանում բնակվող ազգային փոքրամասնությունների էթնիկական և մշակութային առանձնահատկությունների ճանաչումն ու հարգումը, հայ ժողովրդի հետ զարգացման հավասար պայմանների ապահովումը:
Հայաստանի մշակութային ամբողջ ժառանգությունը համարվում է հայ ժողովրդի համընդհանուր սեփականությունը` անկախ դրա ստեղծման ժամանակից, վայրից, հեղինակների կրոնական և քաղաքական հայացքներից:
Հայ Դատի հիմնահարցը պետք է դառնա ընթացիկ և ապագային միտված ազգային-պետական քաղաքականության առանցքային խնդիր, պետությունը պետք է նպաստի հայ ժողովրդի պատմական անցյալի ճանաչմանն ու ըստ արժանվույն գնահատմանը:
2. ՍԱՀՄԱՆԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՈԼՈՐՏՈՒՄ
Գերագույն խնդիրներից ՄՀԿ-ն առաջնահերթ է համարում ՀՀ Սահմանադրության վերանայումը« որի շրջանակներում ցանկանում է.
- արգելել քաղաքական կուսակցություններին զբաղվել բարեգործական գործունեությամբ,
- իրագործել սահմանադրական փոփոխություններª օրենսդիր« գործադիր և դատական մարմինների գործառույթների հստակ տարանջատում«
- իրագործել դատաիրավական համակարգի բարեփոխումներ© եղած բարեփոխումները ցանկալի արդյունք չեն տալիս« քանի որ այդ ոլորտի կառույցներն իրենք են հաճախ գտնվում կոռումպացված հարաբերությունների ցանցում: Դատավորները պետք է ընտրվեն, այլ ոչ թե` նշանակվեն: Պետք է գործի նաև նրանց հետկանչման ինստիտուտը,
- նվազեցնել Ազգային ժողովի պատգամավորների թվաքանակը մինչև 50 տոկոս« վերացնել անձեռնմխելիության ինստիտուտը և կանոնակարգել պատգամավորի հետկանչումը,
- վերացնել Ազգային ժողովի մեծամասնական ընտրակարգը, և հանել համամասնական ընտրակարգով նախատեսված գրավը,
- իջեցնել Ազգային ժողովի համամասնական ընտրակարգով նախատեսված մանդատների համար 5 և 7 տոկոս անցողիկ սահմանագիծը (շեմը)` համապատասխանաբար` 3 և 5 տոկոսի£
3. ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՈԼՈՐՏՈՒՄ
ՀՀ տնտեսության ներկա վիճակից դուրս գալու ձգտման ճանապարհին ՄՀԿ-ն ծրագրում է©
- օլիգարխների գործունեության դուրս հանում ստվերից և բերումը իրավական դաշտ: Հասնել տնտեսության վիճակագրական հաստատված տվյալների և բնակչության իրական սոցիալական վիճակի համապատասխանության,
- արդյունավետ և գործուն իրավական դաշտի ստեղծմամբ« մանր ու միջին բիզնեսի համակողմանի հովանավորությամբ միջին խավի ձևավորման աջակցում«
- արտադրության ազգային կարևորագույն ճյուղերի պետական վերահսկողության իրականացում (Հայկական ատոմային էլեկտրակայան« էլեկտրացանց« կապ« ռազմաարդյունաբերական համալիր և այլն)«
- ազգային արդյունաբերողի շահերի պաշտպանում«
- միջպետական և մասնավոր ներդրումների համար բարենպաստ դաշտի ստեղծում: Ներդրողների պաշտպանությունը կոռումպացված տարրերից, իշխանության հանդեպ արտասահմանյան և տեղացի ներդրողների վստահության վերականգնում, որի արդյունքում կստեղծվեն աշխատատեղեր:
- պետական իրական հովանավորությամբ գյուղատնտեսության զարգացման աջակցում (ոռոգման ջրի ու պարարտանյութերի անվճար տրամադրում, անտոկոս երկարաժամկետ վարկերի տրամադրում, հողի հարկի դրույքաչափերի իջեցում, հարկային արտոնությունների վերանայում, գյուղմթերքների շուկայի անմիջնորդ վերադարձ գյուղացուն, մշակաբույսերի և գյուղի արտադրանքի ապահովագրում և այլն),
- սեփականության ցանկացած օրինական ձևի զարգացման նպաստում«
- հարկային կայուն օրինական դաշտի կյանքի կոչումª ապահովելով բոլոր ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց հավասարությունը հարկային դաշտի առջև, օրենսդրական հաճախակի փոփոխությունների բացառում£ Պետք է ստեղծել հարկային այնպիսի պայմաններ, որոնք կխթանեն ներդրումներին,
- կուսակցությունը կարևորում է վարկային և դրամական գործառնությունների հստակեցումը և նպատակային դրամավարկային տնտեսական հիմնահարցերի կարգավորումը,
- կուսակցությունը կարևոր է համարում բյուջեի և նրա իրացման համաժողովրդական քննարկումը, նրա ընդունման գործընթացի հրապարակայնացումը և բյուջետային մասնահանումների վրա հասարակական վերահսկողության իրականացումը,
- կուսակցությունը կարևորում է մաքսային հսկողության իրականացումը և գործունեության հրապարակայնացման հստակ մեխանիզմի մշակումը,
- կուսակցությունը գտնում է, որ պետք է տնտեսության ճյուղային տարբեր ոլորտների խնդիրների լուծման համար նպաստավոր պայմաններ ստեղծել,
- պետք է նպաստել տնտեսության նպատակային օգտագործմանը, տարածքային և հետագա զարգացման համար ստեղծել նպաստավոր պայմաններ,
- կուսակցությունը նախատեսում է արտաքին տնտեսական կապերի զարգացում և փոխշահավետ տնտեսական համագործակցության իրականացում,
- կուսակցությունը կարևորում է վճարային առևտրային համակարգի կատարելագործումը և դրանում ժամանակակից տեխնոլոգիաների կիրառումը,
- կուսակցությունը գտնում է, որ պետք է նպաստել ֆինանսական դաշտի պարզեցմանը և զարգացնել արտահանվող արտադրանքի ֆինանսական շուկայի հնարավորությունները,
- պետք է խթանել արդյունաբերության այնպիսի ճյուղերի առաջացմանը և զարգացմանը, որոնք հիմնված են ժամանակակից տեխնոլոգիաների վրա և հումքատար չեն:
4. ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՈԼՈՐՏՈՒՄ
ՀՀ հասարակությանն արժանապատիվ կյանք և ապահով ապագա կերտելու համար ՄՀԿ-ն մշակում է ծրագրեր« որոնց առաջնահերթ նպատակն է©
- սոցիալական արդարության հաստատում և սոցիալ-տնտեսական կայունության ապահովում«
- դոտացիոն համակարգի կատարելագործում«
- ընտանիքի կենսամակարդակի բարձրացում«
- անապահով խավերի բժշկական և կրթական խնդիրների լուծում«
- երկրի ժողովրդագրական վիճակի բարելավում: Արտագաղթի կասեցում, ներգաղթի կազմակերպում և թրաֆիքինգի դեմ անզիջում պայքարի` որպես ժամանակակից ստրկության ձևի, իրականացում,
- երիտասարդ սերնդի բազմակողմանի, ներդաշնակ դաստիարակություն, ավանդականի և նորի ստեղծագործական իմաստավորում, միայնակ մայրերի և երիտասարդ ընտանիքների սոցիալ-տնտեսական վիճակի կտրուկ բարելավում, որով հնարավորություն կընձեռվի երկրում ծնելիության` որպես վերարտադրողության ստրատեգիական ռեսուրսի մակարդակի բարձրացման,
- գիտության խթանում` տնտեսության տարբեր ոլորտներում գիտական նվաճումների և գյուտերի շահավետ ներդրմամբ, գիտության և կրթության բնագավառում ընդգրկված մտավորականության« հասարակության դերի և սոցիալական ապահովության խնդիրների արժանապատիվ լուծում« որակավորման բարձրացման և սերնդափոխության ճիշտ քաղաքականության մշակում և ներդրում,
- ուսման վարձը պետք է սահմանվի կրթության ինքնարժեքի և ազգաբնակչության տնտեսական վիճակի հաշվառումով: Կուսակցությունը կարևորում է անապահով խավերի կրթական խնդիրների լուծումը` արդյունաբերության զարգացումը հստակորեն կապելով կրթության զարգացման հետ: Արտադրությունը պետք է մասնագետների պատրաստման պատվիրատու դառնա և վճարի դրա դիմաց:
- Անհրաժեշտ է ստեղծել հատուկ կրթական հիմնադրամներ, որոնք թույլ կտան ընդունակ երեխաներին որակյալ կրթություն ստանալ, ինչպես նաև գիտական և կրթական ծրագրերին զուգահեռ բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում ազգաբնակչությանը մասնագիտական, սոցիալական և մշակութային ծառայություններ մատուցող կենտրոններ հիմնել,
- մասնագիտական կրթության կազմակերպման գործում աշխատաշուկայի անընդհատ փոփոխվող պահանջների մշտական հաշվառում, մեծահասակների կրթության և ցկյանս ուսումնառության ոլորտի զարգացման պետական հովանավորություն անդրագոգիկայի սկզբունքներին համապատասխան,
- կուսակցությունը գտնում է, որ սպորտը պետք է դիտել որպես պետության ռազմավարական հիմնախնդիր, որպես բնակչության առողջության պահպանման և զինված ուժերի բարձր մարտունակության գրավական: Պետք է նպաստել պետական համալիր քաղաքականության մշակմանն ազգաբնակչության համընդհանուր սպորտային մարզաձևերում ընդգրկմանը, ամենամյա դոտացիաների տրամադրմանը համահայկական սպորտային միջոցառումներին: Հանրապետության մարզերում զանգվածային մարզաձևերը զարգացնելու նպատակով անհրաժեշտ է մշակել ծրագրեր,
- կուսակցությունը կարևորում է օրենսդրական դաշտի կատարելագործումը: Պետք է ստեղծել գործուն մեխանիզմներ, որոնք ուղղված կլինեն իրական ժողովրդավարության կայացման գործում խոսքի և տեղեկատվության ազատության դեմ ուղղված ընդվզման կանխմանը:
Ծառացած խնդիրների լուծման հարցում, որպես երրորդ ուժ, ՄՀԿ-ն կարևորում է համագործակցությունն իշխանամետ, ընդդիմադիր և պետականամետ ուժերի հետ: Պետք է սատար կանգնել օրենքին ծառայող իշխանություններին, բայց ոչ իշխանամետներին: Պետք է ներկայի և ապագայի համար պատասխանատու լինել ժողովրդի առջև:
5. ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ԵՎ ԱՐՏԱՔԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՈԼՈՐՏՈՒՄ
ՄՀԿ-ն` որպես միասնական« կայուն և հզոր պետականության« երկրի և° ներքին պետական կառավարման« և° արտաքին քաղաքականության ոլորտի առողջացման ջատագով, աշխարհում հայոց երկրի արժանապատիվ տեղին ցանկանում է հասնել այդ ոլորտների հիմնարար փոփոխություններով, որի համար աշխատանքներ է իրականացնելու` նպաստելու հետևյալ ուղղություններին©
5.1. ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՈԼՈՐՏՈՒՄ
- ազգային պետականության ամրապնդում, կադրային քաղաքականության իրականացումª արհեստավարժության հիման վրա«
- պետական ապարատի անհարկի ուռճացման, նրա աշխատավարձերի և ֆինանսական այլ միջոցների անիրատես շռայլման կասեցում«
- անողոք պայքարի իրականացում վարչական մարմինների պաշտոնատար անձանց կաշառակերության, չարաշահումների դեմ« որի արդյունավետ ձևը« ըստ միջազգային փորձի, իրավունքի գերակայության և բոլոր ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց հավասարության ապահովումն է«
- օրենքի առջև բոլոր քաղաքացիների իրական հավասարության արմատավորում«
- պետական և հասարակական-քաղաքական կառույցներում կնոջ դերի բարձրացում և կարևորագույն գործընթացներում նրա համակողմանի ընդգրկում«
- մարդու իրավունքների լիարժեք իրացում« էկոլոգիական ճգնաժամից դուրս գալու ուղղությամբ պետական հոգատարության հստակեցում և ազգաբնակչությանª բնապահպանական կուլտուրայի դաստիարակում:
5.2. ԱՐՏԱՔԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՈԼՈՐՏՈՒՄ
- մեր նախնիների` արտաքին քաղաքականության ասպարեզում ճկուն, կոմպլիմենտար մոտեցմանը հետևում© մեր ժողովրդի հազարամյակների պատմությունն այդ ճշմարտության ապացույցն է£ Այդպես է եղել և° Արտաշեսյանների« և° Արշակունիների« և° Բագրատունիների« և° Կիլիկիայումª Ռուբինյանների ու Հեթումյանների ժամանակ«
- հայ ժողովուրդը միշտ եղել է ինտերնացիոնալիստ, հարգել և հարգում է այլ ազգերի, ժողովուրդների բարքերը, սովորույթները: ՄՀԿ-ն սատարելու է Հայաստանի Հանրապետությանը` անզիջում պայքար մղելու աշխարհի ցանկացած երկրում ՀՀ քաղաքացիների և հայ ժողովրդի զավակների նկատմամբ կրոնական, ազգայնամոլական և սքինհեդական, ինչ ձևով որ այն արտահայտվի` ռուսական, վրացական, թուրքական կամ գերմանական, հնարավոր դրսևորումների դեմ,
- նպաստել հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչմանը« ազգի ոտնահարված իրավունքների և հասցված վնասի վերականգնմանը,
- հասնել 1921թ. Մոսկվայի և Ղարսի պայմանագրերի մերժմանը` որպես բոլոր ժամանակների միջազգային իրավունքի նորմերի կոպիտ ոտնահարման փաստի.
- Արցախիª որպես բանակցային գործընթացի իրավահավասար կողմի, ազատ ինքնորոշման սատարում« Ղարաբաղյան խնդրի խաղաղ կարգավորման և Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության միջազգային ճանաչման աջակցում: Կուսակցությունն անհրաժեշտ է համարում միջազգային կառույցների ԼՂՀ-ի ինտեգրման նպաստումը` որպես Արցախի ինքնորոշման և անվտանգության գրավական, հակառակ դեպքում ճանաչել Արցախի անկախությունը ՀՀ կողմից,
- նպաստել հարևան երկրների հետ հարաբերությունների զարգացմանը,
Հայաստանը բարիդրացիական հարաբերություններ պետք է հաստատի տարածաշրջանի բոլոր պետությունների հետ, ակտիվորեն համագործակցի ԱՊՀ երկրների հետ` ելնելով իր ռազմավարական շահերիցª համակովկասյան կայունացման նպատակով սերտորեն համագործակցի Ռուսաստանի, Վրաստանի, Ադրբեջանի հետ, փոխշահավետության հիման վրա զարգացնի և խորացնի հարաբերությունները ԱՄՆ-ի, Չինաստանի, Արաբական աշխարհի« Եվրամիության, Իրանի« Թուրքիայի և աշխարհի մյուս երկրների հետ£ Կուսակցությունը գտնում է, որ տարածաշրջանում կայունության և տնտեսական զարգացման հասնելու Հայաստանի հանրապետության ուղին Եվրամիությանն ինտեգրվելն է, որով կապահովվի ժողովրդավարական միջազգային չափանիշների իրական ներդրումը երկրում: Կուսակցությունը գտնում է, որ Հայաստանի ակտիվ համագործակցությունն ԱՊՀ երկրների հետ բխում է ՀՀ ռազմավարական շահերից:
ՀՀ ռազմավարական շահերից է բխում նաև հեռանկարային ծրագրերի մշակումը, զինված ուժերի արդիականացման ուղղությամբ ՀԱԴԿ (ՆԱՏՕ) փոխհամագործակցությունը` չհակադրվելով ՌԴ ռազմաքաղաքական շահերին:
ՄՀԿ-ն գտնում է, որ համակովկասյան կայունացման սերտ համագործակցության նպատակով պետք է շարունակել դիտել Ռուսաստանը որպես ավանդական դաշնակից և խորացնել ու զարգացնել փոխշահավետ տնտեսական համագործակցությունը Ռուսաստանի Դաշնության հետ:
Կուսակցությունը կարևորում է հարաբերությունների զարգացումը և խորացումն Իրանի հետ` փոխշահավետության հիման վրա, մանավանդ, որ տարածաշրջանային իրավափոխհարաբերություններում գնալով մեծանում է Հայաստան-Իրան գործընկերության դերը:
Սերտ համագործակցության և համակովկասյան կայունացման նպատակով պետք է իրականացնել փոխշահավետ տնտեսական քաղաքականություն Վրաստանի հետ` հատկապես տրանսպորտի և էներգետիկայի ոլորտներում: Սակայն կուսակցությունը միանշանակ պաշտպանում է ջավախահայության շահերը և իր ծրագրային ազգապահպան քաղաքականությունից ելնելով` ձեռք է առնելու բոլոր հնարավոր միջոցները, որպեսզի Մերձավոր Սփյուռքի հայը, այդ թվում և ջավախեցին, պետության մասշտաբով չօտարվի իր հայրենի վայրերից, ընդհակառակն, ավելի խոր արմատներով ամրանա:
6© ՍՓՅՈՒՌՔՈՒՄ
Ձգտելով հասնել հայրենիքի և աշխարհի բազմաթիվ երկրներում սփռված հայ ժողովրդիª Սփյուռքի միասնությանը« և ՙՀայե°ր« միացե°ք իրավական երկրում՚ կարգախոսը դիտելով որպես համազգային խնդիր` ՄՀԿ-ն որոշում է©
- ստեղծել սերտ համագործակցություն մեր նախնիների բազմահազարամյա ՙՍրբազան ծեսերի՚ երկրում Հայրենիքի և Սփյուռքի կուսակցությունների« հոգևոր« հասարակական-քաղաքական կազմակերպությունների« գիտության« մշակույթի և զանգվածային լրատվական միջոցների միջև«
- հենվելով վերը նշված սերտ համագործակցության վրաª ստեղծել Հայրենիքի և Սփյուռքի միասնական ազգային գաղափարախոսություն© ՙՀայ ժողովրդի ուժը իր միասնության մեջ է՚«
- որպեսզի հայ ազգի միասնության` դարերով հնչած այդ կարգախոսը վերածվի այս դարին համապատասխանող գործնական իրականության« անհրաժեշտ է ստեղծել մշտական գործող մեխանիզմª Հայրենիքի և Սփյուռքի Միասնության Խորհուրդ (ՀՍՄԽ) հասարակական-քաղաքական կազմակերպություն` նրանում ընդգրկելով հայ ժողովրդի լավագույն ներկայացուցիչներինª մշակելու այդ խորհրդի գործելակերպի կանոնակարգը« քաղաքական« իրավական և սոցիալ-տնտեսական հարցերին առնչվող հիմնախնդիրները«
- հաշվի առնելով հայ ժողովրդի միասնության և համախմբման գործում կրոնական տարբեր աղանդների վնասակար ազդեցությունըª ամենուր նպաստել Հայ առաքելական եկեղեցու գործունեությանը« հայ ժողովրդին հարազատ քրիստոնեության, Սուրբ երրորդության և ՙՄեկ ազգ« մեկ մշակույթ, մեկ կրոն՚ կոչն ընդունել որպես միասնության նշանաբան«
- Հայրենիք և Սփյուռք բառերն ամբողջ տեքստում գրել մեծատառերով«
- քաղաքական« տնտեսական« բարոյական և սոցիալական վերափոխումների հետևանքով առաջացած անարդարության« կաշառակերության« գործազրկության և այլ բացասական երևույթների արդյունքում տեղ գտած տարեցտարի աճող արտագաղթը կանխելու և հայրենակիցներին Հայաստան վերադարձնելու համար ՄՀԿ-ն իր մտավոր« գիտական« բարոյական« իրավական և տնտեսական ուժի ողջ կարողությամբ ձգտում է իրականացնել պայքար` ժողովրդին աղքատության եզրին հասցրած վերոհիշյալ բացասական երևույթների դեմ£
ՄՀԿ-ի ԿԱՐԳԱԽՈՍՆԵՐՆ ԵՆ`
«ՀԱՅԵ°Ր, ՄԻԱՑԵ°Ք ԻՐԱՎԱԿԱՆ ԵՐԿՐՈՒՄ»,
«ՃՇՄԱՐԻՏ ՍՈՑԻԱԼ-ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԻՐԱՎՈՒՆՔԻ ԳԵՐԱԿԱՅՈՒԹՅՈՒՆ»,
«ԿՅԱՆՔԻ ԿՈՉԵՆՔ ԱԶԳԻՆ ԾԱՌԱՅՈՂ ՕՐԵՆՔԻ ԳԵՐԻՇԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆ»
ՄՀԿ-ի գործունեությունն առաջին հերթին պետք է ուղղված լինի արտագաղթի կասեցմանը, ազգային գաղափարախոսության հրամայականովª հայ ազգի համախմբմանը, Հայաստանում հասարակական-քաղաքական, սոցիալ-իրավական, տնտեսական և հոգևոր ներուժի համատեղմանն ու կենսապայմանների բարելավմանը:
ՄՀԿ քաղաքական խորհուրդ և վարչության